Toshkent tibbiyot akademiyasi ergashev u. Y. Xirurgik kasalliklar

XVII. Oʼtkir pankreatit 
Meʼda osti bezi hazm yoʼlining eng muxim bezlaridan biri boʼlib, juda katta 
fizilogik vazifani bajaradi. Ichki va tashqi sekret ishlab chiqarish funktsiyasini bir 

---

348 
vaqtning oʼzida bajaradigan bu aralash bez faqat xazm jarayoniga emas, balki 
metabolizmning boshqa koʼpgina tomonlariga xam jiddiy taʼsir koʼrsatadi
Kasallikni diagnostika qilish qiyinligi, ogʼir kechishi va letallik yuqoriligi 
(oʼrta xisobda 8-10%) xirurglarning diqqat-eʼtiborini tortib keladi, ogʼir 
formalarida esa operatsiyadan keyingi letallik 50% ni tashkil etadi. 
Oʼtkir pankreatit tasnifi.
Oʼtkir pankreatit quyidagi turlari farq qilinadi: 1) 
meʼda osti bezining oʼtkir shishi; 2) meʼda osti bezining gemorragik nekrozi; 3) 
yiringli pankreatit. Bunday turlarga boʼlish maʼlum darajada shartli xisoblanadi. 
Bitta bemorning oʼzini morfologik tekshirishda aksariyat unda patologik 
formalarning birga uchrashini, shuningdek oʼtadigan formalarini kuzatish mumkin. 
Meʼda osti bezining oʼtkir shishi birmuncha koʼproq kuzatiladi (bemorlarning 77-
78 foizida). Oʼtkir gemorragik nekroz va yiringli pankreatit bemorlarning tahminan 
10-12 foizida qayd qilinadi. 
Xozirgi kunda oʼtkir pankreatitni eng qulay tasnif V.I. Filin tomonidan taklif 
qilingan. Bu tasnifga koʼra oʼtkir pankreatit klinik kechimida 4 davr ajratiladi. 
Fermentativ davr kasallikning birinchi 5 kuniga toʼgʼri keladi. Reaktiv davr 
(kasallikning 6-14 kunlar) faqat destruktiv pankreatit rivojlangan bemorlarda 
kuzatiladi. Kasallikning 3 xavftasidan sekvestratsiya davri boshlanadi. 20-24 
kundan soʼng bemorlarda kasallikning yakunlanish davri boshlanadi.
Oshqozon osti bezidagi oʼchoqlar oʼlchamlariga nisbatan Tolstoy А.D. (1999) 
oʼtkir pankreatitni 5 turga boʼladi: oʼtkir shishli pankreatit (atsinar xujayralar 
nekrozi); kichikoʼchoqli pankreonekroz (oʼchoqlar oʼlchamlari 5 mm gacha); 
oʼrtaoʼchoqli pankreonekroz (oʼchoqlar oʼlchamlari 5 mmdan 10 mm gacha); 
kattaoʼchoqli pankreonekroz (oʼchoqlar oʼlchamlari 10 mm dan koʼp); total-
subtotal pankreonekroz (oshqozon osti bezi total-subtotal shikastlanishi).