Суд амалиётини умумлаштириш материаллари тўплами (кўчирмалар)

2. Суғурта қилдирувчи (наф олувчи)нинг ўз хоҳишига 
кўра суғурта шартномасидан муддатидан илгари воз ке-
чиши суғурталовчига тўланган суғурта мукофотини олиш 
ҳуқуқидан маҳрум қилади.
«сардор» МЧж «Мадад» суғурта агентлигига нисбатан 
хўжалик судига даъво аризаси билан мурожаат қилиб, 1 000 000 
сўм суғурта мукофотини ундиришни ва суғурта шартномасини 
муддатидан илгари бекор қилишни сўраган.
иш ҳужжатларидан кўринишича, «сардор» МЧж ҳамда 
«Мадад» суғурта агентлиги ўртасида 2008 йил 10 апрелда мул
-
кий суғурта шартномаси тузилган. унга кўра, «сардор» МЧжга 
қарашли бино анҳор ёқасида жойлашганлиги учун сув тошқини 
хавфидан суғурта қилинган. суғурта мукофоти сифатида суғурта 
агентлигига 1 000 000 сўм тўлаб берилган. суғурта шартномаси 
амал қилиш муддати бир йил қилиб белгиланган. бироқ тарафлар 
ўртасида тузилган шартнома кучга кирганидан бир ой ўтгач «сар
-
дор» МЧж суғурта агентлигига мурожаат қилиб, суғурталанган 
бинони бузиб, қайтадан мустаҳкам қилиб қуришни бошлаган
-
лиги сабабли суғурта шартномасидан воз кечишини маълум 
қилган. шу сабабли, «сардор» МЧж суғурта шартномасини бекор 
қилишни таклиф қилиб, тўланган суғурта мукофотини қайтариб 
беришни сўраган.

---

115
суғурта агентлиги МЧжнинг талабномасини эътиборсиз 
қолдирган.
Фк 948-моддасининг биринчи қисмига кўра, суғурта шартно
-
маси, агар у кучга кирганидан кейин суғурта ҳодисаси юз бериши 
эҳтимоли йўқолган ва суғурта хавфининг мавжуд бўлиши суғурта 
ҳодисасидан бошқа ҳолатлар бўйича тугаган бўлса, тузилган шарт-
нома муддати келишидан олдин бекор бўлади. суғурталанган 
мол-мулкнинг юз берган суғурта ҳодисасидан бошқа сабабларга 
кўра нобуд бўлиши ҳам шундай ҳолатлар жумласига киради.
Мазкур модданинг учинчи қисмида суғурта шартномаси ушбу 
модданинг биринчи қисмида кўрсатилган ҳолатлар бўйича муд
-
датидан олдин бекор бўлганда, суғурталовчи суғурта мукофоти
-
нинг бир қисмини суғурта амал қилган вақтга мутаносиб равиш
-
да олиш ҳуқуқига эгалиги белгиланган.
суд Фк 948-моддасининг ушбу нормаларига асосланиб 
суғурта мукофотининг бир қисмини, яъни 250 000 сўмини даъво
-
гар фойдасига ундириб, суғурта шартномасини муддатидан олдин 
бекор қилган.
бироқ Фк 948-моддасининг тўртинчи қисмига кўра, суғурта 
қилдирувчи (наф олувчи) суғурта шартномасидан муддатидан ил
-
гари воз кечган тақдирда, суғурталовчига тўланган суғурта муко
-
фоти, агар шартномада бошқача тартиб назарда тутилмаган бўлса, 
қайтариб берилмайди.
«сардор» МЧж (суғурта қилдирувчи) суғурталанган бинони 
қайта қураётганлиги муносабати билан ўз хоҳишига кўра уни бу
-
зиб ташлаган ва шунинг учун суғурта шартномасидан воз кечган.
шу боис, бундай ҳолатда суд суғурта шартномасини мудда
-
тидан илгари бекор қилиб, суғурта мукофотини ундиришни рад 
этиши лозим эди.