23 ma’ruza. Olamning paydo bo‘lishi va evolyusiyasi reja: Olamning paydo bo‘lishi va evolyusiyasi. Fizika va texnika taraqqtyoti

 
Nazorat savollari: 
1. Olamning mexanik manzarasi qanday elementlardan tashkil topgan?
2. Olamning mexanik va elektromagnit manzaralari orasidagi farq nimadan iborat? 
3. Olamning yagona fizik manzarasi haqida nimalami bilasiz? 
 
FIZIKA VA TEXNIKA TARAQQTYOTI
O ‘ZBEKISTONDA FIZIKA SOHASIDAGI TADQIQOTLAR 
Fizika va texnika taraqqiyoti. 
Ibtidoiy jamoa tuzumida dastavval tosh 
qurollar, keyinchalik o‘q-yoy, loydan yasalgan idishlar, toshbolta va mis qurollar 
paydo bo‘ldi. Mil. av. 4-3-ming yillikda jczdan yasalgan mchnat qurollari yaratildi. 
Keyinroq tcmirdan foydalanishga o‘tildi. Dehqonchilik rivojlana boshlagach, suv 
chiqarish qurilmalari va yer haydash qurollari paydo bo‘ldi. Qurilishda turli yuk 
ko‘tarish richaglari ixtiro qilindi. Odamlar daraxt tanasidan qayiq yasab, suvda 
suza boshladilar Keyinchalik yelkanli kemalar paydo bo‘1di. To’qnnachilik 
dastgohlari yaratildi, Hunarmandchilik rivojlana boshladi. 
XV-XVI asrlarga kelib domna pechlari qurildi Harbiy texnikada o‘t ochish 
qurollari, mashina va mexanizmlar paydo bo‘ldi. XVIII asr oxirida bug’mashinasi 
va to‘qimachilik dastgohlari yaratildi. XIX asrda bosma dastgoh, telegraf apparati, 

---

4 
fotografiya, ichki yonuv dvigateli, radio, telefon, kinematografiya, avtomobil 
yaratildi, harbiy texnika, temiryoi transporti rivojlandi. 
Fizika va texnika XX asr davomida misli ko‘rilmagan darajada rivojlandi. 
Elcktr cncrgiya ishlab chiqarish va undan foydalanish kcng miqyosda amalga 
oshdi, elektr energiya barcha sohalarga kirib bordi. Mashinasozlik, aviatsiya, atom 
texnikasi, kibemetika va hisoblash texnikasi, elektronika, televideniya, 
raketasozlik, avtomatika, kosmonavtika, axborot texnologiyasi va boshqa sohalar 
yuksak darajada taraqqiy etdi. Sanoat, qishloq xo’jaligi, xizmat ko‘rsatish, fan, 
maorif, madaniyat, sport, qurilish, transport, aloqa, energetika va boshqa sohalar 
tcxnikaning yutuqlari bilan quroll anti nidi. 
XXI asrda axborot texnologiyasi, biofizika va nanotexnologiya sohalarida 
buyuk kashfiyotlar qilinishi bashorat qilinmoqda.