O‘zbeкiston respubliкasi

II.
 
Bir qismi mustaqil holda ishlatiladigan juft sifat
: 
a
ralash-quralash, mast-alast, ilma-teshik, tuppa-tuzuk, xom-xatala, 
entak-tentak, qari-quri, qora-qura, yamoq-yasqoq, harom-harish. 
III.
 
Har ikkala qismi mustaqil holda ishlatilmaydigan sifat
: 
aji-buji, aloq-chaloq, poyintar-soyintar, uvali-juvali, o„poq-so„poq, 
ilang-bilang
. 
Boshqa turkumga xos so‗z konversiya yo‗li bilan sifatga o‗tishi 
mumkin. Bu sifatlashuv deyiladi. Sifatlashuv tarixiy jarayon bo‗lib, 
boshqa so‗z turkumi davr o‗tishi bilan sifatga aylanib boradi. 
Sifatlashuv hodisasi lisoniy tabiatga ega: 
1.
 
Juft va takroriy otning sifatlashuvi: 
mosh-guruch, yo„l-yo„l, 
rang-barang, xilma-xil. 
2.
O‗zak holidagi fe‘lning sifatlashuvi: 
daydi, qari, chalkash, 
yanglish, tutash, aralash
. 
3.
 
Harakat nomi shaklidagi juft fe‘l: 
olmoq-solmoq. 
4.
 
Кesimlik shaklidagi fe‘l: 
oldi-qochdi, kuydi-pishdi, tug„di- 
bitdi, ilikuzildi, ichakuzdi,supraqoqdi 
Sifatning tuzilishiga ko
„
ra turlari
. Sifat tuzilishiga ko‗ra 
sodda 
va 
murakkab 
bo‗ladi. Sodda sifatlar bir o‗zakli bo‗ladi:
oq, yozgi, 
aqlli, beg„ubor, tor
. Murakkab sifat o‗z o‗rnida uchga bo‗linadi: a) 
juft sifat
; b) 
takroriy sifat
; d) 
qo„shma sifat
. 
Juft sifat ikki sifatning juftlashishidan tashkil topadi: 
oq-qora, 
yaxshi-yomon, katta-kichik
. 
Takroriy sifatda bir o‗zak takrorlanadi: 
katta-katta, baland- 
baland, og„ir-og„ir
. 
Qo‗shma sifat birdan ortiq mustaqil so‗zning qo‗shilishidan hosil 
bo‗ladi: 
havo rang, ishyoqmas, ertapishar, yoqavayron, o„zbilarmon
. 

---

255