Geoekologiya asoslari va tabiatdan foydalanish

Geoekologiyaning 
obyekti
–
geotizimlar
. Geografik tadqiqotlar aynan ushbu geo-
tizimlar doirasida tadqiq qilinishi maqsadga muvofiq. Ekologik 
tadqiqotlar bilan geoekologik tadqiqotlarning asosiy farqi ham 
ana shunda. Masalan, geoekologik majmualarga ushbu mono-
grafiyaning keltirilgan tabiiy geo grafik rayonlashtirish obyekt-
lari hamda undan ham kichik taksonomik birliklar
–
ray-
on, landshaft, joy, urochisha, fatsiya darajasigacha tushila-
di. Lekin fan va texnologiyalarning rivojlanishi geoekologik 
obyekt 
larni fatsiyadan ham kichik tabiiy geografik qismlarga 
bo‘lib o‘rganishni taqozo qilmoqda. Zero, organizmlar na-
faqat o‘simlik va hayvonot dunyosi, insonlarga, balki mik-
roorganizm va nanorganizmlarga (10
–9 
va undan ham kichik 
o‘lchamdagi) ajratilmoqda. Bunga monand ravishda ularning 
yashash muhiti
–
«uyi» km, gektar, metr hajmda emas, balki 
juda ham kichiklashib to sm va mm hajmdagi geotizimlar da-
rajasida maydalashib ketishi mumkin.
Geoekologiyaning predmeti. 
Geoekologiya fani obyektining 
o‘zgarishi uning tadqiqot maqsadi, vazifalari, predmeti, meto-
dikasiga ham tegishli qo‘shimcha va o‘zgartirishlar kiritadi. 
Umuman olganda, geoekologiyaning predmeti
–
geotizimlarn-
ing qaysi bir jihatlarini o‘rganmoqchi ekanligida.
6 
Солиев А., Қаршибоева Л.
Иқтисодий географиянинг назарий ва амалий 
масалалари. – Т.: ГулДУ, 1999. 8 б.

---

15
Fan predmeti
–
obyektning qaysi bir jihatlarini ilmiy bilishga qara-
tilgan ijtimoiy faoliyat.
Geoekologiyaning o‘rganish yoki tadqiq qilish predmetida
 
organizmlar, jumladan, insonlarning geotizimlar doirasida 
o‘zaro va ularni o‘rab turuvchi atrof-muhit o‘rtasidagi 
munosabatlarining tabiiy, iqtisodiy, ijtimoiy, siyosiy va hattoki, 
huquqiy jihatlarining hududiylik, majmualilik (komplekslilik) 
va davriylik jihatlari tadqiq etiladi.
Geoekologiya faqatgina «Tabiiy geografiya»ga xos yoki faqat 
Yer yuzasining quruqlik qismining tabiiy geografik jihatlarini 
o‘rganadi desak, mutlaqo noto‘g‘ri bo‘ladi. Chunki geografik 
qobiq Yer yuzasining suv qismini ham, unda kechayotgan turli 
jihatlariga oid holat, jarayon va hodisalarni ham inobatga olishi 
lozim. Zero, barcha tabiiy va ijtimoiy hodisa hamda jarayonlar 
geografik qobiqning ekologik vaziyatiga ta’sir ko‘rsatmoqda.
Shunday qilib