“Tálim sistemasında elektron tálim ortalıǵında islewdegi mashqalalar hám sheshimler”

“Tálim sistemasında elektron tálim ortalıǵında 
islewdegi mashqalalar hám sheshimler”
да болса, халық шайыры Т.Қабуловтыӊ «Қызлар қосық жазбағанда» деген қосығынан 
2 куплетти эпиграф етип ала отырып, Тумарис, Гүлайым, Сәрбиназ, Қумар ана, 
Ҳүрлиман аналарымыздыӊ тарийхта тутқан орны менен олардыӊ бүгинги урпақлары 
болған ҳаял-қызларымыздыӊ, сѳзи ҳәм иси менен ѳрнек болып, ерлер менен бир сапта 
турып турмыстыӊ түрли салаларында ислеп атырған пидәкерлик хызметлерин 
шайырлық толғаныс пенен шын кеўилден жырлаған. Былайынша қарағанда, бул 
дәстанныӊ мазмуны ҳаял-қызларымызды турмыста гейпара аўзы бос адамлардыӊ 
«ҳаслы нашар», «әззи» деп кемтас қойып, қустаны етиўшилерге жуўап сыпатында 
жазылған десек те болады. Шайырдыӊ бул дәстанында «Толғаў» жанрыныӊ бүгинги 
әдебиятымызда жаӊаша мазмун, жаӊаша тематика менен жаӊарыўын кѳрсек болады. 
Төртинши дәстан – «Аналар тәрийпи»нде де жер бетиндеги бәрше инсанлардыӊ 
жаратыўшысы болған аналардыӊ ҳеш бир затқа алмастырыўға болмайтуғын уллылығы 
менен әзизлиги үлкен меҳир ҳәм толғаныс пенен жырланады. Бул дәстандағы ана 
ҳаққындағы ой-пикирлери қурғақ сезимлерге қурылмастан, турмыстан ҳәм кеӊ 
жәмийеттен ылайықлы орын алған аналарымыздыӊ мәртликке, садықлыққа, меҳир-
муҳаббатқа толы ѳмири тымсалында ашып бериледи. Бесинши дәстан – 
«Пайғамбарлар қәсийетлеринен» деп аталған. Оныӊ мазмунында ертедеги 
пайғамбарлар ҳақкындағы қыссаларға, аӊыз әпсаналарға қулақ түреди ҳәм жер 
бетиндеги адамлардыӊ ийман, инсап, әдалатлылық, жақсы ҳәм жаман пазыйлетлерин 
сәўлелендириўши ой-пикирлери менен кепсерлеп, кѳркем шығармаға арқаў етеди. Бул 
дәстан ѳзиниӊ философиялық, дидактикалық, әдеп-икрамлық қәсийетлери менен 
ѳзгешеленип турады. Лекин, темасы бойынша айтатуғын болсақ, “Пайғамбарлар 
қыссасы” деп атағанда болмас па? деген пикир туўылады. Бул мениӊ жеке пикирим. 
Дәстанныӊ соны: 
Бул дүньяда ҳәркимниң өз жолы бар, 
Өз жолыңда яр болсын Бирубар!» 
Берди Бабалар – пирлерим пәтиясын –
Жүрекке жайлап, хуп алды Разиябегим. 
Көзлеримнен ақты қуўаныш жаслары, 
Жүрегимнен ғәззел қуйыла баслады... 
Барлық мийнетлерим сизлер ушын, 
Оқып рәҳәтланың, әзиз оқыўшым. 
Зәрре илим алсаң қуўанаман, 
Бул «Хамса»м сизлерге мениң саўғам, – деп жуўмақланған. 
Жуўмақластырып айтқанда, Рая Ернашеваныӊ бес дәстаннан ибарат ықшам 
сюжетлерге қурылған “Ҳамса” шығармасын бүгинги қарақалпақ поэзиясында ѳзгеше 
ҳаўаз, ѳзгеше усыл менен жазылған шығармалардыӊ қатарына қоссақ болады.