I-mavzu: kirish. Fanning o’rganish usullari. Rivojlanish tarixi. Tayanch tizimi odam skeletini sinflanishi reja

Patologik anatomiya
- a‘zolarning kasallik holatidagi o`zgarishlarni o`rganadi. 
Sistematik anatomiya
- bir-qancha bo`limdan iboratdir. U organizmning har-xil sistemalarini 
o`rganadi, masalan, suyaklarni osteologiya, bo`g`imlarni sindesmologiya, muskullarni miologiya, 
ichki a‘zolarni splanxologiya, qon tomirlar tuzulishini angiologiya, ichki sekretsiya bezlarini 
endokrinologiya, sezgi a‘zolarini esteziologiya, nerv tizimini nevralogiya bo`limlari o`rganadi. 
Shunday qilib, anatomiya fani odam organizmining tuzilishi va funksiyalarini ularning evolyutsion 
rivojlanish asoslariga bog`liq atrof-muhit ta‘sirida shakillanish qonuniyatlari bilan birgalikda 
o`rganadi. 
2 .Anatomiya faninining rivojlanishiga hissa qo’shgan olimlar 
Anatomiya fanining rivojlanish tarixi eramizdan oldingi uzoq o`tmishga borib ta‘qaladi. Qadimda
diniy aqidalarga ko`ra murdani кеsib o`rganish gunoh sanalib bu usul bilan odam tuzilishini 
o`rganishga intilganlar o`lim jazosiga hukm etilgan. 
Eramizdan oldingi XX asrda yashagan hind tabibi 
Bxaskara Bxatshe
«Anatomiya targ`iboti» 
asarida a‘zolar, muskullar, qon tomirlar, nervlar to`g`risida yuzaki ma‘lumotlarni to`plagan. 
Anatomiyaning asosiy rivojlanish davri qadimiy yunonlar mamlakatida boshlanib Gippokrat, 
Pifogor, Arastu, (Aristotel) kabi allomalar tarbiyalangan maktablar tashkil etilgan. 
Buqrot (Gippokrat) 
– eramizdan oldingi 460-377 yillarda yashab, tibbiyot sohasida o`zigacha 
bo`lgan ma‘lumotlarni to`plagan, kuzatish va tekshirishlari asosida 72 ta asr yozgan yurak- qon 
tomirlar tuzulishi to`grisida ma‘lumot bergan. 
Arastu (Aristotel)
- eramizdan oldingi 384-322 yillarda yashab, nervlar paylardan farqi borligini 
aorta qon tomiri yurakdan boshlanishini aniqlagan atoqli olim anatom, faylasufdir.
 

---

3 
Gerofil 
(eramizdan 304 yil oldin tug'ilgan). Ptolomey II ning saroytabibi bo'lgan. Bemorlarni nima 
sababdan o'lganligini bilish uchunmurdalarni kesib o'rgangan. Shu usulda Gerofil bosh miya va 
uning pardalarini, vena bo'shliqlarini, bosh miya nervlarini va ularni boshmiyadan chiqishini 
o'rgangan. O'zidan oldingi va o'zi to'plagan ma’lumotlar asosida«Anatomiya haqida» kitobini 
yozgan