O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent to‘qimachilik va engil sanoat instituti “Charm buyumlarini konstruksiyalash va texnologiyasi” kafedrasi 5320900- «Engil sanoat konstruksiyasini ishlash va

5- LABORATORIYA ISHI
USTKI CHARM MATERIALLARINI BICHISH UCHUN
BICHUVCHILARGA TOPSHIRIQ TUZISH.
Poyabzal korxonalarida charm materiallarini bichish topshirig‘ini tuzishdan
maqsad charmni barcha topografik qismlaridan samarali foydalanishdir. Bunda
charmni qo‘llanilishi va xususiyati, detalning sifatiga, korxona assortimenti asosida
aniqlanadi. Topshiriqni tuzishda turli ko‘rinishdagi poyabzallarni jinsi, o‘lchovi
bo‘yicha va komplektdagi mas’uliyati yuqori bo‘lgan detallarning solishtirma
maydonini xisobga olgan xolda bichishni asos qilib olish zarurdir.
Ustki charm materiallarini bichuvchilari uchun dastlabki ma’lumotlar:
-Poyabzal jinsi va turi.
-Poyabzal o‘lchov-to‘lalik assortimenti asosidagi o‘rta miyona o‘lchovi va
komplektga kiruvchi detallarning sof maydoni.
-Ustki charmlardan foydalanilish foizi.
- Poyabzal ustki charmni bichish uchun ish bajarish me’yori.
Bichuvchilar uchun topshiriq tuzish tartibi.
1. O‘lchov to‘lalik assortimentiga asosan detallarning sof maydonini xisoblash.
2. Bichish kombinatsiyasini tanlash va asoslash.
3. CHarmning o‘rta miyona foydalanish foizini xisoblash.
4. Bichuvchilar soniga bo‘lgan extiyojni xisoblash.

---

13
1 Poyabzal usti detallari sof maydonini xisoblash.
O‘lchov to‘lalik assortimentiga asosan poyabzal ustki detallarining birorta
o‘lchovi uchun sof maydoni berilgan bo‘lsa, boshqa o‘lchovlari uchun sof
maydonini xam aniqlash mumkin. Xar bir o‘lchovdagi detallarning sof maydoni
quyidagi tenglama orqali aniqlanadi.
a
izl
=a
mal
(1
±
n
g
)(1
±
n
b
)
bu erda: a
izl
-aniqlanayotgan o‘lchovdagi detallarning maydoni.
a
mal
–berilgan o‘lchovdagi detallarning maydoni.
g
,
b
-poyabzal o‘lchovining uzunligi va to‘laligini nisbiy
o‘zgarishini xisobga olish koeffitsentlari (Ilova2).
n - berilgan o‘lchov bilan aniqlanilayotgan o‘lchov orasidagi farq