Gulchehra shadmanova, soyibjon mirzayev «zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalari»

3-misol.
Yuqoridagi bankomat misolida loyihachi predmet sohasining avval 
ishlab chiqilgan modeli asosida bankomatning funksional modelini tuzadi. 
Funksional loyiha modeli statistic axborotning(misol uchun, joriy shchot balansi 
rasmiy talabi shchot balansini evroga o‘tkaziladi) algebraic ifodasidan iborat 
bo‘lishi mumkin va harakatlar tartibini ifodalovchi bizness jarayon modeli(misol 
uchun,kliyentlar pulini olishga qaror qiladilar, undan keyin ular standart so‘m yoki 
maxsus so‘mni tanlashi va h.k.). Bundan tashqari, foydalanuvchiga bankomat bilan 
o‘zaro mumkin bo‘lgan aloqani ko‘rsatuvchi funksional loyiha modeli tarkibida 
prototip bo‘lishi mumkin. Bu modelni ishlatish orqali, foydalanuvchi va loyihachi 
bankomatning yakuniy loyihasining yechilmagan barcha savollarini muhokama 
qilishi mumkin.
Keyingi bosqichda loyihachi funksional loyiha modeliga asoslangan amalga 
oshirish modelini ishlab chiqadi. Bu model bankning ma’lumotlar bazasiga qanday 
qilib so‘rov berishni, tanlangan xavfsizlik mexanizmini qanday amalga oshirilishi 
kerakligi, va bankomatning apparat vositalari bilan axborot tizimi orasidagi aloqani 
qanday amalga oshirish kerakligi to‘g‘risidagi batafsil axborotga ega. Amalga 

---

45 
oshirish modeli, bankomatni amalga oshirish usulini aniqlashda loyihachi va 
dasturiy ta’minotni ishlab chiquvchi orasida muhokama qilish uchun, asos bo‘lib 
xizmat qiladi.
Bankomat misoli loyihachi va ikkita modelning imkoniyati o‘rtasida vosita 
rolini aniq ifodalaydi. Loyihachi foydalanuvchi va amalga oshirish modeli, 
dasturiy ta’minot ishlab chiquvchilar orasida o‘zaro ta’sir o‘rnatishda funksional 
loyiha modelidan foydalanadi.
Dasturiy ta’minot ishlab chiqish jarayonida, odatda bitta kishi yoki kishilar 
guruhi ham dasturiy ta’minot ishlab chiquvchi ham loyihachi rolini o‘ynashi 
mumkin. Funksional loyiha modeli va amalga oshirish modeli orasida u holda farq 
bo‘lmasligi mumkin.
Bunday hollarda foydalanuvchi modelni tushunmasligi, chunki u judayam 
detallashtirilgan, yoki model yetarli darajada joriy qilishni ko‘tarmaydi, chunki u 
tushunarsiz yoki to‘liqmas.