Avtomobil elektr jihozlarini ishlatish, diagnostika qilish va

6.2-rasm. BOSCH firmasining kompakt generatori:
1—shkiv; 2, 6—oldingi va ketingi qopqoqlar; 3—ventilatorlar; 4—stator
yig‘masi; 5—tortuvchi vintlar; 7—cho‘tkatutqich-kuchlanish rostlagichi
birlashtirilgan tugun; 8—himoya qobig‘i; 9—kontakt halqalar;
10—to‘g‘rilagich bloki; 11—mahkamlash qulog‘i; 12—podshi pnikni
qopqoqqa o‘tkazadigan plastmassa stakan; 13—rotor yig‘masi.
1
2
3
4
5
3
6
7
8
9
10
11
12
13

---

130
Rezbadagi nuqsonlar rezbani qayta ochish yo‘li bilan bartaraf
etiladi, yuritma va kontakt halqalari tomonidagi teshiklar
ta’mirlangan vtulka yoki podshi pnik o‘lchamlari bo‘yicha
ishlov beriladi. Ba’zida yeyilgan teshiklarning o‘lchami galvanik
usul bilan tiklanadi. Qopqoq oltingugurtli rux va bor kislotasi
asosidagi ma’lum konsentratsiyali elektrolitga tushiriladi.
Qopqoqqa musbat (+), elektrodga manfiy (—) potensial
uzatiladi. Tok kuchi 20—30 A bo‘lganda, 5—7 daqiqa davomida
qopqoqning yuza qatlami qalinlashadi. So‘ngra tiklangan
teshiklarga kerakli o‘lcham olinguncha, ishlov beriladi va
qopqoq yig‘ishga yuboriladi.
Tashqi ventilatorning bukilgan parraklari va saralangan
qopqoqlar gidropressda to‘g‘rilash yo‘li bilan tiklanadi. Ichki ven-
tilatorlarning bukilgan parraklari maxsus kalibrlar bo‘yicha to‘g‘-
rilanadi, bunda ularning rotorga payvandlanish sifati tekshirilishi
zarur.
Generator shkivlarining 80% ga yaqini stanokli va chilangarlik
amaliyotlarini qo‘llab tiklanadi va undan keyin albatta
muvozanatlanadi. Ko‘p jilg‘ali (poliklin) tasmalar bilan ishlatishga
mo‘ljallangan shkivlar shikastlangan yoki yeyilgan bo‘lsa,
ta’mirlanmaydi.
To‘g‘rilagich bloklari va integral kuchlanish rostlagichlarining
ko‘rsatkichlari belgilangan me’yorga to‘g‘ri kelsa, yig‘ishga
yuboriladi, ishdan chiqqanlari esa yangisi bilan almashtiriladi.
6.3-rasm. Generator qurilmasining rotorida yuzaga kelishi
mumkin bo‘lgan nuqsonlarning joylashish sxemasi:
1 — valning yuritma tomonidagi rezbaning uzilishi, urilishi yoki yeyilishi;
2, 4 — val bo‘yinchasining yuritma va kontakt halqalari tomonlarining
yeyilishi; 3 — kontakt halqalarining yeyilishi; 5, 9 — valning kontakt halqalari
va yuritma tomonidagi ko‘ndalang yuzasi markaziy teshigining urilganligi;
6 — uyg‘otish chulg‘ami va kontakt halqalarini ulovchi simlarning uzilishi
yoki qalaylangan joyining ko‘chib qolishi; 7 — uyg‘otish chulg‘ami elektr
qarshiligining o‘zgarishi, chulg‘am izolatsiyasi yeyilib, chulg‘amning «massa»
bilan tutashib qolishi; 8 — shponka ariqchasining (mavjud bo‘lsa) yeyilishi.
9
1
2
8
7
6
3
4 5

---

131
Generator qurilmalarini yig‘ish, qismlarga ajratish tartibi
teskari ketma-ketlikda amalga oshiriladi. Yig‘ilgan generator maxsus
qurilmalarda sinab, ularning texnik tavsifnomalarining belgilangan
texnik shartlarga mos kelishi tekshiriladi va tamg‘alanadi.
Sinalgan generatorlar o‘raladi va tayyor mahsulotlar omboriga
jo‘natiladi.