O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti jismoniy madaniyat kaferdrasi «tasdiqlayman»

baholash -
harakat faoliyatini bajarilishining tahlili natijasidir. 
-
ko’rsatma,
qisqaligi bilan ajralib turadi va so’zsiz bajarishni talab kiladi. Bu 
o’quvchi diqqatini faqat vazifani bajarish lozimligi va bir vaqtning o’zida uni 
bajarish mumkinligiga qaratadi va o’quvchining ishonchini oshirish uchun xizmat 
qiladi. Ko’rsatma orqali o’quvchi vazifani hal etishning aniq mo’ljalini, 
shuningdek, xech bir asoslashsiz hatolarni tuzatish usullarini oladi. 
-
buyruq -
jismoniy tarbiya jarayonidagi xususiy va eng ko’p tarqalgan 
so’zdan foydalanish metodidir. U faoliyatni so’zsiz bajarish, harakatni tugatish 
yoki tempni o’zgartirishning buyrug’i shaklidir. Safdagi buyruqlar (armiyada, 
darsda, trenirovka va boshqa mashg’ulotlardagi), xakamlikdagi maxsus replika 
(so’z tashlash)lar, start buyruqlari va boshqalar tarzida uchraydi. 
Maktabgacha yoщdagi bolalarda buyruqlar qo’llanilmaydi. Kichik maktab 
yoshidagi 
bolalarda 
esa 
buyruqlar 
cheklangan 
bo’ladi. Buyruqlarning 
samaradorligiga so’zni zarur urg’u bilan talaffuz eta bilish, nutq va o’quvchilar 
harakati ritmini his qila olish va rivojlantirish, ovozning ohangi va kuchi, uni 
turlicha o’zgartira olish kobiliyati, qaddi-qomati, qo’llarining ifodali harakatlantira 
olishi o’quvchilarning intizomiga yuqori darajada ta’sir etadigan vositalardandir. 
-
sanoq sanash -
kerak bo’lgan harakat tempini yo’lga qo’yishda 
foydalaniladi. U bir necha usullar orqali amalga oshiriladi; ovoz bilan xisoblash 
(“bir, ikki, uch, to’rt!”), bir bo’g’inli so’zlar qo’shib sanash (“bir-ikki - nafas 
oling!”) va nihoyat, turli xildagi qo’shib sanashlar, qarsak, ritm, ovoz berish va x.k. 
Xulosa qilib shuni ta’kidlash joizki, so’z bilan ifodalash jismoniy tarbiya 
jarayonida uzining mohiyatiga ko’ra, ta’lim uslublarining samaradorligiga zamin 
yaratadi, barcha uslublarning mazmunida uz o’rniga ega va ta’lim jarayonida 

---

186 
yetakchi vosita rolini o’ynaydi.