Ер тузишни лойихалаш

Тоғ ва тоғ олди минтақаларида
ҳайдалма ерлар жарликлар ва 
чуқурликлар билан бўлинган бўлади; ҳудуд қияликларининг ҳар хиллиги 
ва нишаблиги билан мураккаб рельефга эга, бу сув эрозияси хавфини 
кучайтиради. Бундай шароитларда қуйидагилар назарда тутилади: 
кучли эрозияга учраган ҳайдалма ерларни ўтлоқлаштириш; 
ҳимоя ўрмон полосаларининг мавжудларини таъмирлаш ва 
янгиларини экиш (бузилган ер участкаларини ёппасига ўрмон дарахтлари 

---

281 
билан қоплаш, иҳота, сувни тартибга солувчи, жарликлар ва чуқурликлар 
ёқасидаги ўрмон полосаларини лойиҳалаш); 
кичик суғориш тизимларини қуриш, асосан, маҳаллий сув 
манбааларида (сел сувлари сақланадиган кўллар ва сув омборларидан); 
қияликларни террасалаш, кенг асосли тупроқ кўтармаларини 
(дамбаларни), сувни ушлаб турувчи дамбаларни ва бошқа гидротехник 
иншоотларни қуриш; 
ташкилий-хўжалик, агротехник ва бошқа эрозияга қарши тадбирлар 
тизими, молларни меъёрли боқиш. 
Бундай шароитларда ер турларини ташкил этишнинг асосий вазифаси 
- ҳайдалма ерлар майдонининг камайишига йўл қўймаслик. Шу мақсадда, 
деҳқончилик ва ем-хашак экинлари учун яроқли майдонлар ҳайдалма 
ерларга ўзлаштирилади, озуқа олинадиган ер турлари минимумга 
туширилади, улар ҳайдашга яроқсиз участкалар ва чуқурликларга 
жойлаштирилади.
Суғорма 
деҳқончилик 
минтақаларида
ҳайдалма 
ерларга 
ўзлаштириш учун ер захиралари кам қолган (ҳайдалма ерлар бу ерда 
хўжаликлар ҳудудининг катта қисмини эгаллайди). Шунинг учун ер 
турлари таркибини ва майдонларини белгилашда, биринчи навбатда 
эътибор, асосан, шўрланган ерларни мелиорациялаш ҳисобига тупроқлар 
унумдорлигини оширишга ва шамол эрозиясининг олдини олишга 
қаратилади.
Мазкур минтақада одатда қуйидаги тадбирлар кўзда тутилади:
иҳота дарахтлари полосалари тизимини яратиш; 
шўрланган ерларни мелиорациялаш; 
далалар сатҳини текислаш; 
дала йўлларини ва ҳудудни жиҳозлашнинг бошқа инженерлик 
объектларини қуриш.