Луғат. Тузувчилар: Абулқосимов Ҳ. П., Абулқосимов М.Ҳ

Халқаро 
валюта 
тизими
– 
халқаро 
валюта 
муносабатларининг давлатлараро битимларда ҳуқуқий жиҳатдан 
мустаҳкамланган шакли. 
Халқаро ишлаб чиқариш кооперацияси
— ишлаб 
чиқариш босқичларининг ўзаро бир - бирини тўлдириши ва 
уларни мувофиқлаштириш мақсадида миллий иқтисодий 
комплексларнинг ҳамкорлик қилишидир. 
 Халқаро ишлаб чиқаришнинг ихтисослашуви
— 
мамлакатлар ўртасидаги меҳнат тақсимоти кўриниши бўлиб, 
унда ўзларининг ички эҳтиёжларидан ортиқча бир турдаги 
маҳсулотлар тайёрлаш билан шуғулланувчи миллий ишлаб 
чиқаришларнинг табақаланиши юз беради. 
 Халқарo иқтисодий ташкилoтлар
–
икки турдаги – 
иштирокчилари бевосита давлатлардан иборат ҳукуматлараро 
(давлатлараро) ҳамда таркибига ишлаб чиқарувчилар 
бирлашмалари, компания ва фирмалар, илмий жамиятлар ва 
бошқалар кирувчи ноҳукумат ташкилотлари.
 
Халқаро иқтисодий интеграция
- жаҳон мамлакатлари 
ўзаро Иқтисодий алоқаларининг чуқурлаштириш ва барљарор 
ривожланиши ҳамда миллий хўжаликлар ўртасидаги меҳнат 
тақсимоти асосида улар хўжалик алоқаларининг бирлашиш 
жараёни. 
Халқаро 
иқтисодий 
интеграция 
- 
бу 
мамлакатларнинг чуқур, барқарор ўзаро алоқаларнинг 
ривожланиши ва миллий хўжаликлар ўртасидаги меҳнат 
тақсимоти асосида улар хўжалик-сиёсий алоқаларининг 

---

- 367 - 
бирлашиш жараёнлари. 
Халқаро иқтисодий интеграциянинг 
асосий шакллари
қуйидагилардан иборат: 1) эркин савдо 
зоналари; 2) бож иттифоқи; 3) тўлов иттифоқи; 4) умумий 
бозор; 5) иқтисодий ва валюта иттифоқи давлатлараро 
иқтисодий интеграциянинг энг олий шакли ҳисобланади. 
Халқаро 
иқтисодий 
интеграция 
жараёни 
объектив 
характердаги бир қатор омилларни тақазо қиладики, 
уларнинг ичидан қуйдагилар асосий ўринни эгаллайди: а) 
хўжалик алоқаларининг байналмилаллашуви; б) халқаро 
меҳнат тақсимотининг чуқурлашуви; в) умумий жаҳон фан - 
техника тараққиёти (риволюцияси); г) миллий иқтисодиёт 
очиқлигининг кучайиши. 
Иқтисодий интеграция қатнашувчи 
мамлакатлар учун бир қатор қулай шарт - шароитларни 
таъминлайди. Биринчидан,
интеграцион ҳамкорлик хўжалик 
юритувчи субъектларга бутун регион миқёсида иқтисодий 
ресурсларнинг барча турлари ва энг янги технологияга эга 
бўлиши учун кенг йўл очади. 
Иккинчидан,
мамлакатларнинг 
минтақавий доирада ўзаро иқтисодий яқинлашуви учун қулай 
шарт-шароит яратилади, уларни учинчи мамлкат томонидан 
бўладиган рақобатдан маълум даражада ҳимоя қилади.