Луғат. Тузувчилар: Абулқосимов Ҳ. П., Абулқосимов М.Ҳ

Иш – 
бу табиат ва инсон томонидан бирлашган 
кучларнинг объектив натижасидир. 
Иш даври 
– ишлаб чиқариш вақтининг асосий таркибий 
қисмидир. Бу вақт давомида маҳсулот меҳнатнинг бевосита 
таъсири остида бўлади. Иш даврининг узунлиги ишлаб 
чиқариладиган 
маҳсулот 
характерига, 
қўлланиладиган 
меҳнатнинг миқдори ва унинг унумдорлиги даражасига 
боғлиқдир 
Иш ўрни –
бу ишлаб чиқариш маконининг бир қисми 
бўлиб, унда барча асосий ва ёрдамчи технология ускуналари, 
мосламалар, иш мебеллари ва махсус қурилмалар жойлашган 
ва улар муайян турдаги ишларни бажариш учун мўлжалланган 
бўлади.
Иш ҳақи –
бу, ёлланма ходим даромадининг элементи, 
унга тегишли ишчи кучига бўлган мулкчилик ҳуқуқини 
иқтисодий жиҳатдан рўёбга чиқариш шаклидир.
 
Иш ҳақи
 
– 
ишчи ва хизматчиларнинг меҳнатининг миқдори, сифати ва 
унумдорлигига 
қараб 
миллий 
маҳсулотдан 
оладиган 
улушининг пулдаги ифодаси. Вақтбай иш ҳақи
 
– ишчининг 
ишлаган вақти (кун, ҳафта, ой) ҳисобга олиниб, тўланадиган 
иш ҳақидир
. Ишбай иш ҳақи
 
– ишлаб чиқарган маҳсулоти 
миқдорига ёки бажарган иши ҳажмига қараб тўланадиган иш 
ҳақидир. 
Номинал иш ҳақи
 
– пул шаклида олинган иш ҳақи 
суммаси. 
Реал иш ҳақи
 
– номинал иш ҳақи суммасига сотиб 
олиш мумкин бўлган товарлар ва хизматлар миқдори ёки 
номинал иш ҳақининг сотиб олиш лаёқати. 

---

- 162 - 
Иш ҳақининг шакллари ва тизимлари – 
бу, меҳнатнинг 
миқдор натижалари ва сифатига (унинг мураккаблиги, 
интенсивлиги, шарт-шароитларига) боғлиқ равишда иш 
ҳақини белгилаш механизмидир.