«Ўзбекистон темир йўллари» датк

 

σ

con2

 = 

σ

sp

 – 

ασ

bp

.   

 

 

 

  (2.22) 

  

Armaturaning 

tirgaklarga 

taranglab 

tortishdan 

hosil 

bo’lgan 

kuchlanishning nazorat qilinadigan qiymati quyidagi formula orqali aniqlanadi: 

 

σ

con1

 = 

σ

sp

 – 

σ

3

 – 

σ

4

 ,    

 

 

   (2.23) 

 

bunda 

σ

bp

  –  P

1 

siquvchi  kuch  ta’sirida  A

sp 

armaturaning  og’irlik  markazi 

sathida  betonda  sodir  bo’ladigan  birinchi  yo’qotishlarni  hisobga  olib 

aniqlanadigan  kuchlanish.   

σ

sp

  –  yo’qotishlarni  hisobga  olmasdan  qabul 

qilinadi. 

Aramaturali  elementda  (sterjen,  kanat,  o’ramlarda)  nazorat  qilinadigan 

kuch. 

 

P

con

=

σ

con 

A

spi

,         

 

 

    (2.24) 

 

bu yerda R – oldindan uyg’otilgan  kuchlanishlar teng  ta’sir etuvchisi; e

op 

–  yelka;  y

sp

–  keltirilgan  kesimning  og’irlik  markazidan  taranglangan 

armaturadagi  zo’riqishlarni  teng  ta’sir  etuvchisigacha  bo’lgan  masofa  (2.17-

rasm); 

α=E

s

/E

b

. 

Nazorat  qilinadigan  kuchlanish 

σ

con2

ning  qiymati  shunday  belgilanishi 

kerakki, hisobiy kesimda 

σ

sp

ga teng bo’lgan kuchlanish hosil bo’lsin. 

 

 

 

---

 

45 

 

2.4. Egiladigan temirbeton elementlarning kuchlanganlik holati 

bosqichlari  

 

Egiladigan  temirbeton  elementlarning  kuchlanish  holati  bosqichlari. 

Тemirbeton  to’sin  egilganda,  uning  kesimlaridagi  eguvchi  momentning 

qiymatiga  qarab  navbati  bilan  kuchlanish-deformatsiyalanish  holatining  uch 

bosqichi ro’y beradi.  

I  bosqichda  yuk  kam  bo’ladi,  beton  va  armaturadagi  kuchlanish  ham 

shunga  yarasha  bo’lib,  beton  asosan  elastik  chegarada  deformatsiyalanadi. 

Kuchlanishlar  epyurasi  siqilish  va  cho’zilish  zonalarida  deyarli  to’g’ri  chiziqli 

bo’ladi  (2.19-rasm,1).  Yukning  ortishi  bilan  beton  va  armaturadagi  kuchlanish 

ortadi,  betondagi  elastiklik  va  noelastiklik  deformatsiyalar  rivojlanadi, 

kuchlanishlar  epyurasi  biroz  egrilashadi,  to’sinning  neytral  o’qi  siqilish  zonasi 

tomon  siljiydi.  Bu  bosqich  I  deb  belgilanadi.  Mazkur  bosqichda  betonning 

cho’zilish  zonasi  ham  darzdan  holi  bo’ladi,  zo’riqishlar  butun  kesim  bo’yicha 

qabul  qilinadi.  Kuchlanishlarni  aniqlashda  elastik  qarshiliklar  formulasidan 

foydalanish mumkin. Bosqichning oxirida to’sinning cho’zilgan tola qatlamida 

kuchlanish  betonning  cho’zilishidagi  mustahkamlik  chegarasi  R

bt

  ga 

tenglashadi

.  Тemirbeton  elementlarining  yorilishga  bardoshliligi  shu  bosqich 

bo’yicha hisoblanadi.