I bob. Simli abonent kirish tarmog‘ining qurilishi

Texnologik jihatlar.
Keyingi yillarda abonent kirish 
tarmoqlarida qo‘llaniladigan texnologiyalar sezilarli darajada 
o‘zgarayotganligi shubhasiz namoyon bo‘lmoqda. Abonent kirish 
tarmoqlarini modernizatsiyalashning texnologik jihatlarini ikkita 
nuqtayi nazardan qarash maqsadga muvofiqdir. Birinchidan, 
«kanallar kommutatsiyasi» usuliga yoki umuman olganda, 
axborotni taqsimlash invariant usullariga yo‘naltirilgan yangi 
texnologiyalarni tahlil qilish kerak. Ikkinchidan, qo‘llanilishini 
NGN konsepsiyasi aniqlaydigan texnologiyalarga e’tibor qaratish 
zarurdir.

---

16
1.8-rasmda abonent kirish tarmoqlarida qo‘llaniladigan 
texnologiyalarning klassifikatsiyasi keltirilgan.
Elektr aloqaning uchta elementi – kommutatsiya, signallarni 
uzatish va tarqalish muhiti uskunalari ko‘rilgan. Rasmning chap 
qismida XX asr oxirlarida asosiy bo‘lgan, rasmning o‘ng qismida 
XXI asr boshlarida qo‘llanayotgan texnologiyalar keltirilgan. 
Kommutatsiya tizimlari uchun asosiy texnologik o‘zgarishlar 
axborotlarni taqsimlash paketlar usullariga tegishlidir. Avval lari 
paketlar kommutatsiyasi deyilganda XEAIning X.25 tavsiya-
larida aniqlangan axborotlarni almashinish tushunilar edi. 
Hozirda «paketlar kommutatsiyasi» termini IP va ATM texnolo-
giyalarida, shuningdek, kadrlarni retranslatsiyalash uchun – 
Frame Relay (FR) texnologiyalarida ishlatiladi.
Raqamli uzatish tizimlariga qo‘shimcha sifatida, AKTni 
rivojlantirish uchun zarur bo‘lgan yangi uskunalarni alohida 
ko‘rsatish lozim.
Kanallar 
kommutatsiyasi
Kanallar 
kommutatsiyasi
Yarim doimiy 
ulanish
Yarim doimiy 
ulanish
Paketlar 
kommutatsiyasi
Paketlar 
kommutatsiyasi 
(IP, ATM, FR...)
Analog 
tizimlar
Raqamli 
tizimlar
Raqamli tizimlar 
Ethernet xDSL
Ikki simli 
liniyalar 
Radiokanallar
Ikki simli 
liniyalar 
Radiokanallar 
WLL, FTTx, HFC, 
HPNA, PON, 
CCC, PLC...
Kommutatsiya 
tizimlari
Uzatish 
uskunalari
Signallar tarqalish 
muhiti
1.8-rasm.
 Abonent kirish tarmoqlarida qo‘llaniladigan 
texnologiyalarning klassifikatsiyasi.