O ’qu V u sl ubiy m a jmu a

Amir Nasrullo
o`z hukmronligi davri (
1826-1860
) da qonxo`r jallod sifatida xalqning 
qonini zulukdek so`radi. U amirlikka qarashli barcha viloyat va tumanlarni Buxoro atrofida 
mustahkam birlashtirish uchun shafqatsiz qonli urush olib boradi. Amirlikning barcha 
mulklari orasida yarim mustaqillikka ega bo`lgan eng kuchli beklik-Shahrisabz bekligi edi. 
Shahrisabz kenagaslari mang`it amirlarining o`zaro og`a-inilar kurashib bir-birlarini o`ldirish 
bilan band bo`lganliklaridan foydalanib, o`zlarini Buxorodan mustaqil deb e`lon qiladilar. 
Darg`azab bo`lgan Nasrullo «o`zboshimcha» kenagaslarning adabini berib qo`yish maqsadida 
Shahrisabz ustiga 30 yil mobaynida 32 marta yurish qiladi. Faqat 1856 yilga kelgandagina 
kenagaslar qarshiligini yengib Shahrisabz va Kitobni o`ziga bo`ysundira oladi. 
Nasrullo askarlari Shahrisabz va Kitob aholisini talab ko`p noma`qulchilik ishlarini 
amalga oshiradilar. Amirning o`zi esa Shahrisabz begining qizi-Kenagasoyimni zo`rlik bilan 
Buxoroga olib kelib o`ziga xotinlikka oladi. 
Xonlikninglarni birlashtirish uchun kelgan ingliz emissarlari Konolli va Stoddartlarni amir 
Nasrullo so`ydirtiradi. 
Nasrullo bilan Qo`qon xonligi o`rtasidagi munosabatlar yuqorida ta`kidlaganimizdek 
tobora o`tkirlaShib bordi. U Qo`qon xonligini bosib olish niyati bilan nafas olardi. 
Nasrulloning 1840 yilda Qo`qonga qilgan birinchi yurishi natija bermadi. Qo`qon xonligidagi
ichki o`zaro nizo-janjallardan foydalangan amir 1842 yilda ikkinchi marta bu yerga lashkar 
tortib keldi. U ishni dastlab Shahrisabzda turgan Nodirabegimning kichik o`g`li Sulton 
Mahmudxonni o`zi bilan birga olib kelib O`ratepaga hokim qilib tayinlaShdan boshladi. 
O`sha davrda O`ratepa Buxoro amirligi ixtiyoridagi shahar edi. Mamlakat hayoti uchun 
yaqinlashib kelayotgan havfni sezgan Nodirabegim darhol o`g`illari o`rtasidagi ziddiyatlarni 
bartaraf qilish uchun amaliy chora-tadbirlar ko`radi. U Ho`jand shahriga borib ikki o`g`lini 
murosai-madoraga keltiradi. 1841 yil noyabr oyida Muhammad Alixon taxtdan voz kechib 
Sulton Mahmudni o`z o`rniga o`tqazadi. Ammo bu ko`rilgan chora-tadbirlar amir Nasrulloni 
1842 yilda Qo`qonga ikkinchi marta lashkar tortib borishiga to`sqinlik qila olmaydi. i. 
Nasrullo xon o`rdasiga kirib aka-uka Muhammad Ali va Sulton Mahmudxonni so`ydira. Amir 
Nasrulloning qonho`r jallod sifatida nom qozonishining eng yuksak cho`qqisi shu bo`ldikim, 
u o`limi oldidan o`z xotinini-Kenagasxoyimni o`ldiradi, og`asi va uning barcha bolalarini 
ham qatl etadi. Xullas, amir Nasrullo o`zidan so`ng xalqning qonxo`r jallodi sifatida tarixda 
daxshatli iz qoldiradi. 
Buxoro amirligi taxti Nasrullodan so`ng uning o`g`li