3 мавзу. Сиёсатшуносликка оид амалий ва фундаментал тадқиқотлар таҳлили

Сиёсий вазиятнинг фрагментал таҳлили 
Маълум бўлишича, умумий вазият таҳлили сиёсий таҳлилнинг барча 
субъектларида ҳам бўлмаган алоҳида таҳлилий ресурларни талаб қилади. 
Шунинг учун амалда сиёсий вазиятнинг қандайдир қисми ўрганиб чиқилади. 
Умумий таҳлилдан фарқланиб, у фрагментал сиёсий таҳлил деб аталади. У 
икки усулда бажарилиши мумкин: биринчиси кўпроқ институционал таҳлилга 
ўхшайди, у ҳам алоҳида олинган сиёсий институтларни ўрганади, лекин унинг 
объекти бўлиб улардан биригина танланади. Масалан, фақат президент 
ҳокимятининг ҳолати, парламентнинг ёки унинг палаталарининг фаолияти, 
ҳокимят фаолияти, сиёсий партиялар, ОАВлари алоҳида объект сифатида 
белгиланади. Баъзи вазият таҳлиллари ОАВ буюртмалари асосида ёки улар 
томонидан бажарилади.
Фрагментал вазият таҳлилининг иккинчи тури - таҳлили қандайдир 
муайян, локал вазифани бажариш учун муҳум бўлган ҳолат билан боғлиқ. Бу 
ҳолатда тўлиқ сиёсий вазиятнинг батафсил таҳлилига зарурият йўқ, чунки 
буюртмачини қўйилган вазифага оид фақат сиёсий вазиятнинг маълум бир 
қисми қизиқтиради. Уни танлаш қўйилган вазифага бевосита боғлиқ. Масалан, 
ҳокимят давлат ижтимоий сиёсатини ўзгартириш заруриятини сезса, бу 
ҳолатда давлат структурасининг айнан шу сохадаги фаолияти, унга аҳолининг 
қарашлари, талаблари ва ҳоҳишлари, оппозицияда бўлган партияларнинг 
дастурлари, давлатнинг молия имкониятлари ўрганиб чиқилади. Бу ерда 
амалдаги ҳокимятнинг ички структурасидаги гурухларнинг кураши 
(рақобати)ни ўрганишнинг ечиладиган масалага алоқаси бўлмайди.
Ғарб олимлари сиёсий таҳлилнинг айнан шу турига эътибор 
қаратишади, улар учун бу усул сиёсий таҳлилнинг деярли якка шакли деб 
ҳисобланади. Ғарб олимлари шундай қилиб вазият таҳлилининг чегараларини 
қисқартирадилар. Бизнинг фикримизча, сиёсий таҳлилнинг бундай тушунчаси 
уни қўллаш доирасини анча қисқартиради.

---