U jo'Rayev, R. F a r m o n o V, s h. E r g a s h e V

6- §. Fransiyada mutlaq monarxiya 
Fransiya mutlaq monarxiyasining o'ziga xos xusu-
siyatlari.  X V I - X V I I I asrlarda  F r a n s i y a d a mavjud  b o ' l g a n 
siyosiy hokimiyatning  m a z m u n i quyidagi iborada o'z ifodasini 
topgan edi: «Xudoning irodasi shuki, har qanday qaram bo 'lib tug 'ilgan 
о 'ylab о 'tirmasdan bo 'ysunmog 'i lozim». Fransiyada mutlaq monarxiya 
q a r o r  t o p i s h i bilan  G e n e r a l shtatlar  o ' z i n i n g avvalgi  a h a m i y a t i n i 
y o ' q o t d i . 
General shtatlar nima ekanligini eslang. 
25 

---

Qirollarning o'ziga qolsa, vakillik 
organlarini butunlay yo 'q qilardilar. Biroq 
burring iloji yo'qligi  u c h u n ularning 
mamlakat siyosiy hayotiga ta'sirini kamay-
tirishga urinar edilar. Bunga erishganlar 
ham. 
Angliya parlamentidan farqU о 'laroq, 
Fansiyada General shtatlar doimiy faoli-
yat ко 'rsatuvchi davlat organiga aylana 
olmadi. Keyinchalik u juda kamdan kam 
holatlarda, faqat kuchli zarurat tug'il-
ganidagina chaqiriladigan bo 'ldi. 
1614- yildan  b o s h l a b  b u t u n  X V I I 
6- rasm. Lyudovik XIV.
  a s r
 davomida esa biror marta  h a m cha-
qirilmadi. Bu hodisa Fransiyada qirol 
hokimiyati Angliya qiroli hokimiyatidan  h a m kuchliroq bo 'lganligini 
k o ' r s a t a r e d i . Qirol ayni  p a y t d a  h u k u m a t  b o s h l i g ' i  h a m edi.  U n i n g 
huzurida hukumat kengashi tashkil etilgan. Kengash a'zolari qirol tomo-
nidan tayinlangan. Ichki va tashqi siyosatga doir barcha masalalarni 
shaxsan o'zi hal etgan. Shu tariqa butun mamlakatda qirolning shaxsiy 
hukmronligi о 'rnatilgan. Shunday bo 'lsa-da, parlament butunlay tugatil-
magan. Fransiya viloyatlarida  h a m parlament mavjud edi. Mamlakat 
fuqarolariga bu parlamentlarga viloyatlar sudlari ustidan shikoyat qilish 
huquqi berilgan. Ayniqsa, Parij parlamenti katta ta'sirga ega bo'lgan. 
Uning vakolati  m a m l a k a t  h u d u d i n i n g 1/3 qismida amal qilgan. Parij 
parlamenti taxt vorisi yosh bo 'lsa, regent tayinlash huquqiga  h a m ega 
bo'lgan. 
Qirol saroyi hayotining asosiy mazmunini qirol shaxsini ilohiy deb 
hisoblovchi tushuncha tashkil etgan. Fransiya qiroli Lyudovik XTV bekorga 
«Davlat - bu  m e n ! »  d e m a g a n edi. Qirol qarorgohidagi  b o g ' l a r g a 
о 'rnatilgan haykallar  h a m uning buyukligini eslatib turishi lozim bo 'lgan. 
Hatto Yupiter haykali Lyudovik XIV ning yuziga о 'xshatib ishlangan.