Qo‘llashi, atom energetikasi hamda katta shaharlar chiqindilarini dunyo okeaniga

4-rasm. SHamol generator qurilmasi va elektrostansiyasi
Quyosh energiyasi.
Quyosh radiatsiyasining energiyasini doimiy elektro-
niga aylantirish mumkin. Buning uchun yupqa kremniy plyonkalariish boshqa
biror yarim o‘tkazgich materialdan foydalaniladi. Fotoelektrik energiyaga
aylantirshining potensial qulayliklari: 

harakat qiluvchi qisimlarning yo‘qligi; 

ishlash muddati 100 yildan ortiqligi; 

ekspluatatsiya qilishning soddaligi, quyosh radiatsiyasidan samarali
foydalanish mumkinligi. 
Ammo bu usulda energiya ishlab chiqarish an’anaviya energiya ishlab
chiqarishdan 75 martadan ko‘proq qimmatroqdir. SHuning uchun hozirgi vaqtda
arzonroq elektr energiya ishlab chiqaruvchi qurilmalar ustida ish olib
borilmoqda. Masalan, kremniy o‘rniga
arsenir geliy
qo‘llanilmoqda.

---

29
5 va 6-rasmlarda quyosh energiyasidan olinadigan elektroenergiyaning har
xil turdagi iste’molchilari ko‘rsatilgan.
5-rasm. Quyosh energiyasidan olinayotgan elektroenergiya iste’mochilari
6-rasm. Quyosh energiyasidan foydalanib uchayotgan turbovintli samolyot
2.3 Noana’naviy va qaytalanuvchi energiya manbalari hamda
ularnig dunyo mamlakatlarida qo‘llanilayotgan turlari. 
Hozirgi kunda energiya iste’mol qiluvchi barcha sohalarning organik
yoqilg‘ilardan foydalanishi tufayli atrof muhit ifloslanmoqda. Natijada
tabiatning flora va faunasida salbiy o‘zgarishlar yuz bermoqda. Odamlar va
hayvonot dunyosida har xil yangi turdagi kasalliklar paydo bo‘lmoqda. SHuning
uchun insoniyat oldida turgan jiddiy muammolardan biri, barcha turdagi energiya
iste’mol qiluvchilarni toza ekologik energiya bilan ta’minlashdir.

---

30
Ekologik toza energiyani faqatgina tabiatda mavjud bo‘lgan energiya
manbalaridan olish mumkin. SHuning uchun bunday manbalarni noana’naviy va
qaytalanuvchi energiya manbalari deyiladi. Hozirgi kunda dunyodagi barcha
rivojlangan mamlakatlarda energiyaning bunday turlaridan foydalanib har xil
energiya turlarini ishlab chiqarishga kirishilgan [12] (7-rasm).