O’zbekiston davlat jismoniy tarbiya va sport universiteti adaptiv jismoniy tarbiya va sport kafedrasi

Nazorat savollari 
1.O’zini nazorat etish vazifalari 
2.Davriy va joriy nazorat usullari 
3.Bosqichli nazoratning ahamiyati 
Foydalanilgan adabiyotlar 
1.Arziqulov R.”Sog’lom turmush tarsi asoslari” T-2005 
2.Irgashov Sh. “Voleyologiya” T-2015 
3.Mutalova Z. “Sog’lom turmush tarzi” T- 2007. 
4.Safarova D D, Shakirjanova K.T, Abduraxmonova N.K.”Voleyologiya asoslaridan 
ma’ruzalar to’plami”
Т 2006..

---

159 
4.2. 
Sog‘lomlashtirish faoliyatining kasbiy yo‘naltirilganligi. Alohida 
proffisional faoliyat uchun mutahasislarga sog‘lomlashtiruvchi fitness(lar) 
hususiyati. 
“Rope-skipping” - XX asrning 80-yillarida Belgiyalik murabbiy Richard 
Stendal tomanidan asosiy harakat faoliyati sifatida o‘ylab topilgan harakat turi bo‘lib, 
bunda harakatlanuvchi guruh yoki yakka tarkib 1 yoki 2 ta (va undan ko‘p) arqonda 
akrobatik raqs elementlarga boy turli hildagi kombinatsiyalashgan elementlardan 
iborat bo‘lgan harakatlarni malga oshirgan holda sakraydi.
Roup skipping – harakat faoliyatining yangi turi sifatida turli sakrashlardan 
iborat bo‘lgan turli xil elementlar majmuyi bo‘lib individual yoki guruhlarda olib 
boriladigan bir yoki ikki arqonlar yordamida bajariladigan raqs birikmalari 
hisoblanadi. 
Roup skipping – atamasi 
ingiliz
tilidan tarjima qilinganda “arqondan sakrash” 
degan ma’noni anglatadi. 
“Roup skipping” – Jismoniy faoliyatning turi sifatida turli hil murakkabliklarga 
ega bo‘lgan samarali va arzon hamda ayni vaqtda yuqori darajada barcha 
mushaklarni mashqlantirish imkonini beruvchi harakat faoliyati hisoblanadi. Bunday 
mashg‘ulotlar yurak qon-tomir tizimi, nafas olish tizimiga, (yog‘larni erishiga) hamda 
turli jismoniy sifatlarni: tezkorlik, kuch, chaqqonlik, chidamkorlilik, egiluvchanlikni 
rivojlantiradi hamda mustahkamlash imkonini beradi.
Arqon yordamida sakrash: boks, basketbol, futbo‘l, bodibilding bilan 
shug‘ullanuvchilarning asosiy o‘quv mashg‘ulotlarida keng ko‘lamda foydalaniladi. 
Buni esa bunday mashg‘ulotlarni tashkil etish uncha katta sarf harajatlar talab 
etmasligi bilan izohlanadi.
Teraerobika. 
Germaniyalik murabbiy Y.Xarzom tomonidan 1995-yilda tashkil 
etilgan bunday raqs harakatlari : aerob holatlarni amalga oshirishda, gimnastik kuch 
va cho‘zilish harakatlarini o‘z ichiga oladi. Bu amartizator xususiyatiga ko‘ra lateksli, 
lentani qo‘lga olib turli qarshiliklarni bir vaqtning o‘zida engish (9.5-rasm) orqali 
bajariladi. Bunda oddiy cho‘ziluvchan rezinkali lentalardan foydalanish mumkin.
Musiqa sadosi ostida qiyin bo‘lmagan oddiy raqslar orqali mashg‘ulotlar jozibali 

---

160 
tashkil etilishi ularga alohida yondashuvni talab etadi. Terarobika atamashunoslikda 
raqs aerobikasi sifatida nom qozongan . 
III turkumga mansub aerobika turlari 
 Lou-impekt
- Raqsga yo‘naltirilgan kordinatsiyani o‘sishiga hamda zarbali 
yuklamalarga moslashgan “pezoeffekt” tasr (doimo 1 oyog‘i polda bo‘ladi) 
ko‘rsatadigan aerobika turi hisoblandi. 
Raqs aerobikasi
- (xip-xop, aerodans, salsa, latina, siti-djem, afrobik, rok-n-roll 
va boshqalar) SHu nomdagi raqs uslublari asosida sport harakteriga ega, zamonaviiy 
raqs bilan estradani mantiqiy davomi hisoblanadi. Asta sekin raqs aerobikasi 
ommaviy musiqalarga bog‘liq holda ommalashib boradi. 
Raqs darslari: boks, kikboksinig, karate, taekvandoda ishlatiladigan gimnastik 
mashqlarning mahsus birlashmasidan foydalanib: kuch, tezlik, chidamkorlilikni 
muvofiqlashtirishda o‘z emotsional holatni oshirishga hizmat qilmoqda.