Аграр тармоқ иқтисодий салоҳиятини оширишда институционал ислоҳотлар ва

 

---

 
9 
ЎЗБЕКИСТОНДА ҚИШЛОҚ ХЎЖАЛИГИ МАҲСУЛОТЛАРИ 
ЭКСПОРТИ РИВОЖЛАНИШИНИНГ АСОСИЙ ЙЎНАЛИШЛАРИ 
Ш.Т. Ҳасанов
 – ТДАУ Самарқанд филиали директори 
I. Кириш. 
Қишлоқ хўжалиги мамлакатдаги устувор тармоқлардан бири 
бўлиб, ялпи ички маҳсулотда 28.2% улушга эга ҳамда мамлакат меҳнат 
ресурсларининг 27% бандлигини таъминлайди (ЎзСтат, 2020). Мустақиллик 
йиллари мобайнида қишлоқ хўжалиги тизимида қатор йутуқларга эришилди. 
Жумладан, экинлар ҳосилдорлиги оширилди ва қишлоқ хўжалик 
маҳсулотларининг экспорт салохияти кучайтирилди. 2019 йилда Ўзбекистон 
ташқи даромадлари таркибида қишлоқ хўжалик маҳсулотлари экспорти 
улуши 9,8% ни ташкил қилган (ЎзСтат, 2020). Қишлоқ хўжалик тармоғи 
йиллик 21 миллион тоннадан ортиқ мева ва сабзавотларни этиштириш 
салоҳиятига эга бўлсада, ҳозирги кунда 1.5 миллион тоннасигина экспорт 
қилинмоқда (ЎзСтат, 2019). 2020 йилда сақлаш ва қайта ишлаш 
имкониятлари етарли эмаслиги сабабли, жами етиштирилган мева-сабзавот 
маҳсулотларининг атиги 15% қайта ишланган ва 30% йўқотишлар кузатилган 
(ЎзСтат, 2020). 
II. Ўзбекистонда қишлоқ хўжалик маҳсулотлари экспорти. 
Қишлоқ 
хўжалиги озиқ-овқат маҳсулотлари экспорти ҳажми 2019 йилда 2017 йилга 
нисбатан икки баробарга ошди (ЎзСтат, 2020). Мамлакат экспорти ҳажмида 
қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари, яъни пахта (9%), сараланган мевалар (2,3%) 
ва узум (1,7%) улушга эгадир (ЎзСтат, 2019). Мамлакат экспортидаги асосий 
ҳамкор давлатлар: Россия Федерацияси, Хитой, Қозоғистон, Туркия ва 
Қирғизистон. Қ/х импортидаги асосий ҳамкор давлатлар: Россия 
Федерацияси, Хитой, Жанубий Корея, Қозоғистон ва Туркия ҳисобланади. 
1-Расм. 2017-2020 йилларда Қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари экспорти қиймати,