Қarshi muҳandislik-iқtisodiyot instituti “Axborot texnologiyalari va matematik modellashtirish” kafedrasi assistenti J

ikkili 
kodlash 
deyiladi. 0 va 1 rakamlari bitlar deb ataladi. Bu atama quyidagi ingliz so’zlarida kelib 
chikkan: binary digit – ikkilik rakamlar. Har bir belgi 8 ta 0 va 1 lar ketma-ketligi ko’rinishida 
kodlanadi. Masaslan, katta A harfining kodi, 9 rakamining kodi, + va ) belgilarining kodi 
quyidagicha. 
А - 01000001 + - 00101011 
9 - 00110011 ) - 00101001 
 
Axborotni kodlash
EHMda operatsiyalar bajarish uchun sonlar maxsus mashina kodlari bilan kodlanadi.

---

10 
EHMning arifmetik mantiqiy qurilma (AMQ) si sonlarni uzluksiz ayirish va qo’shish 
operatsiyalarini qisqartirish maqsadida 
to’g’ri, to’ldirish 
va 
teskari 
kodlar ishlatiladi. 
To’g’ri kod.
Sonlarni absolyut ahamiyatini mos keluvchi belgi asosi: musbat va manfiy
n
a
a
a
А
,...,
,
,
0
2
1

ikkilik sonni to’g’ri kodlash formulasi quyidagi ko’rinishga ega: 







0
0
\
А
аgar
А
А
аgar
А
А
ты
(1) 
Masalan:
1. 
1101
,
0


А
ва 2. 
10101
,
0


А
sonlari to’g’ri kodda quyidagi ko’rinishga ega. 
 
 
1. 
1101
,
0


А
uchun
1101
0
,
\

ты
А
2. 
10101
,
0


А
uchun
10101
1
10101
0
1
,
)
,
(
\



ты
А
(1) formuladan ko’rish mumkinki, nol to’g’ri kodda manfiy va musbat bo’lishi mumkin:
00
...
00
,
0
00
...
00
,
0




А
А
00
00
1
00
00
0
...
,
...
,
\
\


ты
ты
А
А
To’g’ri kod xotira qurilmasida sonlarni saqlash uchun, kiritish va chiqarish qurilmalarida 
shuningdek, ko’paytirish amalini bajarishda qo’llaniladi.