Умк иш юритишдекаб+++

Arizaning yozilish shakli 
 
Qayerga yoki kimga 
Ariza yozuvchining turar joyi, 
lavozimi, t
o
‘
liq nomi 
ARIZA 
Ariza matni (mazmuni) 
Ilova 
Sana (yil, kun, oy) 
Imzo 
I.O. va familiyasi 

---

Ariza ham boshqa har qanday rasmiy hujjat kabi aniq va qisqa jumlalar bilan 
tushunarli qilib yozilishi kerak. Hujjat tilining aniqligi, tushunarliligi uni tezroq amalga 
oshishiga xizmat qiladi. Mehnatkashlarning ariza va imkoniyatlarini o’z vaqtida va 
diqqat-e’tibor bilan ko’rib chiqish esa boshqaruv idoralarining muhim vazifalaridan biri, 
qonunchilikning mustahkam garovidir. 
Ariza asosan qo’lda yoziladi va uning mazmuni erkin bayon qilinadi. Mazmuni va 
uslubiga ko’ra arizalar bir xil emas: u bir necha so’zdan iborat bo’lishi ham mumkin yoki 
keng jamoatchilikni o’ylantirayotgan ijtimoiy masalalar yuzasidan fikr-mulohazalar 
bildirilgan xat tarzida bo’lishi ham mumkin. SHu nuqtai nazardan arizalar sodda va 
murakkab turlarga ajratiladi. Murakkab ariza matni katta bo’lishi bilan birga unga 
ilovalar qilinishi mumkin. Arizalar aksar hollarda shaxsiy xususiyatga egadir. 
Ishga kirish haqidagi arizalar. Bunday arizalarda ariza zaruriy qismining 
barchasidan foydalaniladi. Bu arizalarning aksariyatida ilova qismi bo’lmaydi, 
shuningdek, xodimning yashash joyini ko’rsatishning zaruriyati yo’q. 
O’quv yurtlarga kirish yoki muayyan jamoa tashkilotlariga a’zo bo’lish arizalari. 
Ularning barchasiga zaruriy hujjatlar ilova qilinadi va ular bosma ish qog’oziga 
to’ldiriladi. 
Aholi ish joyida yoziladigan arizalar (uy-joyini kengaytirish, almashtirish va shu 
kabilar). 
Da’vo arizalari muassasalarning boshqa aybdor muassasalar yoki (javobgar) 
shaxslarda davo qilinayotgan mablag’ yoki biron-bir mol-mulkni majburiy ravishda 
undirib berishni iltimos qilib sud idoralariga yoki davlat xakamligiga yozma 
murojaatidir. Ularning zaruriy qismlari: 
1.
Yo’llovchining nomi, hujjat tuzilgan vaqti va tartib raqami ko’rsatilgan 
to’rtburchak muhr. 
2.
Sud idorasi yoki davlat hakamligining nomi. 
3.
Davogarning to’liq nomi va manzili. 
4.
Javobgarning to’liq nomi va manzili. 
5.
Da’vo summasi. 
6.
Hujjat nomi (da’vo arizasi). 
7.
Da’vo arizasining matni (mazmuni). 
8.
Ilovalar (da’vogarning talablarini asoslovchi barcha hujjatlar). Hisob-kitob arizasi 
bajarilgan ishlarga haq to’lash haqidagi yozma 
yoki og’zaki mehnat shartnomalari asosida muayyan ishlarni bajargan ayrim ishchi 
(xizmatchi)lar tomonidan muassasa rahbari nomiga yoziladi. 
Hisob-kitob arizalari ham erkin usulda yoziladi, lekin unda quyidagi zaruriy 
qismlar bo’lishi kerak: 
1.
Muassasa hamda ariza yo’llanayotgan mansabdor shaxsning nomi. 
2.
Arizachi haqida ma’lumotlar (adresi, pasport raqamlari, kim tomonidan va qachon 
berilgan; ismi, ota ismi va familiyasi; zarur hollarda tug’ilgan yili va soliqlar 
bo’yicha imtiyozi borligi ko’rsatiladi). 
3.
Hujjat nomi (hisob-kitob arizasi). 
4.
Ariza matni. 
5.
Ariza berilgan sana. 
6.
Arizachining shaxsiy imzosi. Korxona va bo’linma rahbariga xizmat faoliyati 
bilan aloqador 
muhim masalalar yuzasidan yoki yuqori idora, mansabdor shaxsga biron bir voqea va 
hodisa haqida xabardor qilish zaruriati tug’ilganda taqdim etiladigan mufassal yozma 

---

axborot - bu bildirishnomadir. 
Unda, odatda, bayon qilinayotgan masalalar bo’yicha tuzuvchi (yozuvchi)ning 
takliflari aks etadi. 
Kimga yo’nalganiga qarab bildirishnoma ichki va tashqi turlarga ajratiladi. 
Ichki bildirishnoma o’z korxona rahbariga yoki bo’lim mudiriga yoziladi. U toza 
qog’oz varag’iga qo’lda yoki mashinkada yozilishi mumkin. Bunday bildirishnomalar 
muallif tomonidan imzolanadi. Tashqi bildirishnoma, ya’ni muassasa rahbari tomonidan 
yuqori idoraga yoki mansabdor shaxsga yoziladigan bildirishnoma, odatda, xos ish 
qog’ozga ikki nusxada yoziladi. Hujjatning ikkinchi nusxasi korxonaning o’zida 
qoldiriladi. Bunday bildirishnomalar korxona rahbari tomonidan imzolanadi. 
Bildirishnoma tashabbus, axborot va hisobot xususiyatiga ega. Bu xususiyatlar 
hujjat matni sarlavhasidayoq o’z aksini topadi. Tashabbus bildirishnomasi matnida 
tegishli masala yuzasidan umumiy yoki aniq takliflar ilgari surilib, rahbarni ularni hal 
qilishga undaydi. 
Axborot bildirishnomasi, odatda, umumiy holati rahbarga ma’lum muayyan 
jarayon to’g’risida xabar beradi. 
Hisobot bildirishnomasi ma’lum bir ishning tugallanishi haqida yoki biron-bir 
ko’rsatma, tavsiya, rejaning ijrosi to’g’risida rahbarni xabardor qilishi kerak. Muayyan 
vazifa yoki majburiyatlarni bajarilishi haqidagi hisobot bildirishnomasi amaliyotda raport 
ham deyiladi. Aslida frantsuzcha bo’lib, bu tushuncha bizga “bildirgi” atamasi bilan 
ma’lum.