|
Fermer xo‘jaligi
- ijaraga berilgan yer uchastkalaridan foydalangan holda
qishloq xo'jaligi tovar ishlab chiqarishi bilan shug‘ullanuvchi, mustaqil
xo‘jalik yurituvchi subyekt.
Foiz
- qarzga olingan pullar yoki moddiy buyumlardan foydalanganlik
uchun kreditorga qarzdorning ustama to'lovi.
Globallashuv
- davlatlar va mintaqalar o'rtasidagi o‘zaro bog‘liqlikning
chuqurlashuvi,
yagona
umumjahon
iqtisodiy,
madaniy
va
axborot
makonlarining shakllanishi bilan bog‘liq bo‘lgan jarayondir.
Ijara haqi
- vaqtincha foydalanish uchun berilgan yer maydoni, bino,
inshoot, transport vositalari, qishloq xo‘jalik texnikalari va boshqa shu kabilar
uchun mulk egasining ijaraga oluvchidan oladigan haqi (mukofoti). Ijara
haqining tarkibiga ijaraga olingan mulk qiymatidan ajratiladigan amortizatsiya
ajratmasi va mulkdan foydalanish natijasida olinadigan daromadning bir qismi
kiradi.
Ijtimoiy
soha - insonning hayot faoliyati darajasiga bevosita ta'sir
ko‘rsatuvchi mahsulot va xizmatlarni taqdim etuvchi tarmoq va sohalar
(masalan, ta'lim, sog‘liqni saqlash, madaniyat va san'at, uy-joy kommunal
xo‘jaligi, savdo, umumiy ovqatlanish, jismoniy tarbiya va sport va boshqalar)ni
o‘z ichiga olgan iqtisodiyotning muhim tarkibiy qismi.
Injiniring
— tijorat asosida injener-maslahat xizmatlarini sanoat obyektlari,
infratuzilmani tashkil etish masalalarini o‘rganib chiqish bo'yicha faoliyat turi.
Loyiha xarakteridagi, ekspluatatsiyasi bo‘yicha tavsiya xizmatlari kiradi.
Investitsiya
- iqtisodiy samara (foyda, daromad) olish yoki ijobiy ijtimoiy
natijaga erishish uchun sarflanadigan pul mablag‘lari, banklarga qo'yilgan
omonatlar, paylar, qimmatli qog‘ozlar (aksiya, obligatsiyalar), texnologiyalar,
291
www.ziyouz.com kutubxonasi
mashinalar, asbob-uskunalar, litsenziyalar va samara beradigan boshqa har
qanday boylik.
Innovatsiya - fan yutuqlari va ilg‘or tajribadan foydalanishga asoslangan
texnika, texnologiya, mehnatni tashkil qilish, boshqaruv sohasida yangilik
kiritish.
Infratuzilm a - asosiy tarmoq yoki sohaga xizmat ko‘rsatuvchi, uning
to'laqonli faoliyati uchun shart-sharoit yaratib beruvchi soha. Yo‘nalishiga
ko‘ra, ishlab chiqarish, ijtimoiy, bozor va boshqa infratuzilmalami ajratib
ko'rsatish mumkin.
Integratsiya - 1) turli bo'limlar, elementlar harakatining bir butunga
birlashish jarayoni; 2) iqtisodiy integratsiya - iqtisodiy subyekt (davlat,
korxona, firmajlaming iqtisodiy,
texnologik munosabatlaming o‘zaro
bog'liqligi natijasida vujudga keluvchi hamkorlikning chuqurlashuvi.
Intensiv rivojlanish - samaraliroq ishlab chiqarish vositalari va texnologik
jarayonlami qo'llash, mehnatni tashkil etishning ilg‘or usullari, fan-texnika
taraqqiyoti yutuqlaridan foydalanish asosida rivojlantirish.
Ipoteka - ko‘chmas mulkni garovga qo‘yish bilan beriladigan ssuda. Ushbu
ssudani ta'minlashga xizmat qiluvchi garov kreditorga berilmaydi, balki
qarzdoming o'zida qoladi.
Iqtisodiy sikl - iqtisodiy rivojlanishning bir holatidan boshlanib, birin-ketin
bir necha fazalami bosib o‘tib, o‘zining dastlabki holatiga qaytib kelgunga
qadar o‘tgan davr hisoblanadi.
Iqtisodiyotni liberallashtirish - xo‘jalik hayotining barcha sohalaridagi
to'siq hamda cheklovlami, shuningdek, davlat nazoratini keskin ravishda
qisqartirish yoki bekor qilishga yo'naltirilgan chora-tadbirlar tizimi.
Iqtisodiyotni modernizatsiyalash - iqtisodiyot tarmoq va korxonalaridagi
ishlab chiqarishni zamonaviy texnologiyalar bilan jihozlash, uni ma'naviy
jihatdan yangilash, tarkibiy jihatdan texnik va texnologik qayta tuzish kabi
chora-tadbirlami o‘z ichiga oluvchi jarayonni tartibga solishga qaratilgan
faoliyat.
Irrigatsiya - suv resurslari bilan ta’minlash va suv inshootlari faoliyatini
tartibga soluvchi tizim.
Jismoniy shaxs — iqtisodiy faoliyatda qatnashuvchi va bu jarayonning to‘la
huquqli subyekti sifatida faoliyat ko'rsatuvchi shaxs. Jismoniy shaxs o‘zining
nomidan ish yuritadi, firma yoki korxona kabi hokimiyatda ro‘yxatdan o‘tish
majburiyatidan ozod.
Kapitallashuv
— aksiyadorlik kompaniyalari,
banklar tomonidan
chiqarilgan va kapitalga aylantirilgan barcha qimmatbaho qog'ozlaming
umumiy summasi.
Kichik biznes subyektlari - korxona ko‘lami, ishlab chiqarish hajrni,
ishlovchilar soni, moliyaviy mablag‘lari miqdori va boshqalar jihatidan
292
www.ziyouz.com kutubxonasi
kichikroq bo'lgan subyektlar. Respublikamizda kichik biznes subyektlari
toifasiga yakka tartibdagi tadbirkorlar, mikrofirmalar va kichik korxonalar
kiradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
