O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus taʼlim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

9.4.
 
SMTP protokoli 
SMTP protokoli – internetda elektron pochta xatlarini yеtkazib berish 
protokoli. Ilk bor 1982 yilda eʼlon qilingan.

---

95 
Ushbu protokol amaliy pog‘ona protokoli bo‘lib, odatda 25/TCP, 587/TCP va 
465/TCP (SMTP SSL orqali) portlardan foydalanadi. 
Yuqorida ko‘rsatilgandek, ushbu protokol asosida yuboruvchining pochta 
xizmati serveridan elektron xat qabul qiluvchining pochta xizmati serveriga 
yuboriladi. Ushbu protokol pochta serveridan elektron xatni olishga imkon 
bermaydi, buning uchun POP3 yoki IMAP protokollaridan foydalaniladi. SMTP 
protokoliga binoan elektron xatni yuborish jarayoni quyidagicha: 
1.
Mijoz pochta dasturi orqali aloqani o‘rnatish uchun SMTP serveriga so‘rov 
yuboradi (so‘rov 25-portga yuboriladi); 
2.
Server elektron xatni olishga tayyorligi to‘g‘risida xabar beradi; 
3.
Mijoz serverga ikkita manzilni uzatadi – elektron xatni yuboruvchi va qabul 
qiluvchilarning pochta manzillari; 
4.
Server uzatilgan manzillarni tekshiradi, agar tekshiruv muvaffaqiyatli 
bo‘lsa, elektron xatni yuborishga rozilik beradi; 
5.
Yuboruvchi pochta dasturi elektron xatni uzatadi va ulanishni to‘xtatadi. 
2 va 4-bosqichlarda server ulanishdan bosh tortishi mumkin. Birinchi holda, 
yuboruvchining pochta dasturi server tayyor bo‘lishini kutib, ulanishni o‘rnatishga 
urinishni davom ettirish imkoniyatiga ega. Ikkinchisida, rad etish sababi ko‘pincha 
qabul qiluvchining elektron pochta manzilidagi xato bo‘lishi mumkin.
Har bir SMTP server odatda faqat o‘zining mijozlariga xizmat ko‘rsatadi yoki 
boshqa SMTP serverlardan o‘zining mijozlariga xat kelganda ularni qabul qiladi. 
SMTP 
server 
o‘z 
foydalanuvchilarini 
identifikatsiyalash 
uchun 
ularni 
autentifikatsiyadan o‘tkazadi.