Исо жабборов буюк хоразмшоҳлар

қонуний ш оҳни мамлакатдан ҳай даб, ҳоким иятни тор ­
т и б олган. У ш о ҳ тарафдорлари бўлган Х оразм а с л зо -
далари н и қаттиқ ж абрлаган, уларн и н г м ол -м ул к и н и ,
ч ор васи н и , қ и злари ни , си н ги ллари н и ва хоти н лари ни
тор ти б олган. А сли да Х ур зод қ ўзғолон и м аздакийлар
ҳаракати ти пидаги ак силф еодал характерга эга бўли б,
зодагон л арга қараш ли ҳарам ларн и й ўқ от и ш , х о т и н -
қ изларн и ф еодал л ар т о м о н и д а н тор ти б о л и н и ш и н и
тугатиш ва қадим ий ж ам оа ан ъаналари н и тиклаш га
қаратилган эди .
Б и н о б а р и н , Х ур зод си й м о с и д а ж ам оалар би л ан ит-
т и ф о қ ту зи б ва б у иттиф оққа тая н и б ҳаракат қилиш
орқали қудратли за м и н д о р зо д а г о н л а р н и н г аж ралиб
94

---

чиқиш тенденцияларига қарши кураш йўлларини қидир-
ган қ ади м и й сулолалардан б и р и н и н г н ам оя н д аси н и
кўрам из. К авод, эф тал и т п одш ол ар и , А брўй ва к е й и н ­
ги асрларда ўтган бош қ а давлат арбоблари ҳам худди
ш у й ўлни тутган эдилар.
Қ утай ба лаш карлари у н и н г укаси А бдураҳм он сар-
к ардалигида Х азорасп остон ал ар и да п а й д о бўлади ва
Х урзодн и аси р олади. Даставвал араблар кўзни чалғитиш
учун С ўғд том он га ю риш қилган эди лар. Х оразм ш оҳи
хо и н л и к қ и ли б ўз қўш ин и ва халқи ди қ қ ати н и тезда
ш у том он га ж алб қ и л и б, б у ёлғон хабар би лан б о с -
қинчиларга кутилмаган пайтда зар б бер и ш и м к он и н и
туғдирган э д и . Т ўсатдан қўлга туш ган Х ур зод билан
бирга тўрт м ин г а си р н и истилочилар ўлимга ҳукм қила-
ди лар. Ш у н и н г ўзи ҳам Ўрта О си ён и н г араблар т о м о ­