О‘zbekiston respublikasi oliy ya 0 ‘rta maxsus ta’lim yazirligi

Buni yodda saqlang!
Islom dinining asosiy qonuni (dastur ul-am ali) Q u r’oni 
Karimdan keyin uni sharhlovchisi va bayon etuvchisi bo‘lmish 
Rasulullohning hikmatli gaplari va qilgan ishlari, ya’ni qavllari, 
fe’llari va taqrirlari ul zotning hadislari hisoblanadi.
Payg‘ambarimiz vafotidan keyin hadislarni yod olgan kishilar 
tobora kamaya borgani ham da asta-sekin unutilib ketishi rnurn- 
kinligini hisobga olib, xalifalar ishonarli hadislarni to ‘plashga 
farmon berdilar.
Hadislarni birinchi marta yozish bilan m ashg‘ul b o ‘lgan m u­
haddislar sifatida Rabez ibn Sabeh, Said bin Abi Aruba, Malik 
bin Anas, Abdumalik bin Jurayj Makkiy, Abdurahm on al-Avzoiy 
Shoshiy, Sufyon Savriy Kufiy va boshqalar ko ‘rsatilgan.
15

---

Buni yodda tuting!
Islom dunyosida eng nufuzii manbalar deb sanalgan oltita 
to ‘plam (as-sahih as-sita) ni yaratgan m uhaddislar bizning 
vatandoshlarim iz bo ‘lib, ular Hadis ilmi rivojlangan IX asrda 
yashab ijod etganlar.
«Al-kutub as-sita» (olti kitob) ni quyidagicha tasvirlash 
mumkin.
16

---

Im om al-Buxoriy kim boMgan? Im om lar imomi va muhad- 
dislar peshvosi 
Abu Abdulloh Ibn Ismoil al-Buxoriy 
milodiy hisob 
bilan 809 yil 13 mayda Buxoroda tavallud topganlar.
G o‘dakligidayoq otadan yetim qolib ona qo'lida katta bo‘lgan 
M uhamm ad 10 yoshlaridanoq arab tili va hadis kitoblarini o ‘qish 
va ularni yodlashga qunt bilan kirishadi.
Im om Buxoriy o ‘ta iste’dodli, ziyrak, quw ai muhofazalari 
o'tkir olim edilar. Rivoyat qilishlaricha, qaysi bir kitobni q o ‘lga 
olib, bir marta mutolaa qilsalar, hammasi yod qolaverar edi. Imom 
Buxoriyning o ‘z so‘ziga ko‘ra, yuz ming sahih (ishonarli) va ikki 
yuz ming g‘ayri sahih (ishonchsiz) hadisni yod bilar ekan.
Agar Im om Buxoriy yodlagan 300000 hadisni 4 jildlik «al- 
Jom e, as-Sahih» niiqdori bilan, y a ’ni 7275 ta hadis bilan 
solishtirsak, 165 jild bo ‘ladi. Dem ak, Buxoriy shuncha jildga 
sig‘adigan hadislarni yod bilgan.
Imom Buxoriy bir ming saksonta muhaddisdan hadis eshitgan. 
Undan to'qson ming kishi ishonchli hadislarni eshitgan. Manbalarga 
ko‘ra, al-Buxoriy 600 mingga yaqin hadisni to ‘plagan. Uning 90 
ga yaqin ustozlari bo‘lgan.
Islom Karimov: Im om al-Buxoriy hazratlari nafaqat o ‘zbek 
xalqi, balki butun m usulm on olam ining faxri-iftixoridir. U1 
tabarruk zotning hayoti tom m a’nodagi ilmiy va insoniy jasorat, 
bukilmas iroda, so‘nmas e ’tiqod timsolidir.
Hasadgo‘ylar ig‘volari ta ’siri ostida amir Xolid ibn Ahmad 
az-Zuhayli va Im om Buxoriy munosabatlari yomonlashadi. Amir 
Xolid buyuk allomani ona shahri Buxorodan chiqib ketishga farmon 
beradi.
Im om Buxoriy Samarqand ulomalarining taklifi bilan yo‘lga 
chiqadi. Ammo Sam arqandga yetolm ay unga yaqin Xartang 
qishlog‘ida yashovchi qarindoshlari G ‘olib ibn Jibriyl uyida bir