О‘zbekiston respublikasi oliy ya 0 ‘rta maxsus ta’lim yazirligi

Mavzu bo‘yicha mustaqil tayyorlanish uchun savollari:
1. Ya.A.Komenskiy qachon va qaerda tug‘ilgan, kachon vafot etgan?
2. Komenskiy darsliklarini aytib bering.
3.
Komenskiyning «Buyuk didaktika» asari qachon yozilgan, dastlabki
nomi nima edi?
4. «Onalar maktabi»dagi asosiy g‘oya nima, sharhlang?
5. Komenskiyning maktablar tizimi va ta’limning mazmuniga doir
orzularini aytib bering?
6. Komenskiyning sinf-dars tizimini sharhlang.
7. Komenskiyning ko‘rsatmalilik prinsipining asl mohiyati.
8. Komenskiyning didaktik talablari nimalardan iborat?
9. Komenskiyning tarbiyaning tabiatga uyg‘un b o‘lish prinsipini
tushuntirib bering.
10. Didaktikaning oltin qoidasi — Komenskiy talqinida.
11. Komenskiy asarlarini keltiring.
12. Komenskiyning yoshlik davri tarbiyasiga 
doir prinsiplarini
izohlang.
Tavsiya etiladigan adabiyotlar:
1. Barkamol avlodorzusi. — Т.: «Sharq». 1999.
2. A. Zutmunov va boshqalar. 0 ‘rta Osiyoda pedagogik fikr taraqqiyotidan
lavhalar. — Т.: «Fan». 1996.
3.
 
K.Hoshimov
 
va boshqalar. Pedagogika tarixi (m a’ruzalar matni).
2-jild. - Т., 2001.
4. Pedagogika tarixi / M.O.Shabaev tahriri ostida. — Т.: 0 ‘qituvchi, 1985.
5. Volkov G .N . Etnopedagogika. — Cheboksara, 1974.
117

---

15-mavzu:
FRIDRIX DISTERVERGNING RIVOJLANTIRUYCHI
TA’LIM DIDAKTIKASI
Reja:
1. Distervergning hayoti va faoliyati.
2. Disterverg umuminsoniy tarbiya g‘oyasi to ‘g‘risida.
3. Disterverg aqliy (intellektual) tarbiya to ‘g ‘risida.
4. Distervergning rivojlantiruvchi ta’lim didaktikasi. T a’limning 
33 qonun va qoidasi.
5. 0 ‘qituvchining o ‘z ustida doimiy ishlashi.
Atoqli nemis pedagogi Fridrix Vilgelm Adolf Disterverg 1790 
yil Vestfaliyadagi Zigen sanoat shaharchasida huquqshunos rahbar 
oilasida tug‘ildi. Disterverg o ‘zi o ‘qigan maktabidagi dogmatik ta’limga 
umrbod nafrat bilan qaraydi.
1808-yil Disterverg Gerborn universitetiga o ‘qishga kiradi, u 
erda matematika, falsafa va tarixni chuqur o ‘rganadi, so‘ngra 
Tyubigen universitetiga o'qishni o ‘tkazadi va 1811-yili shu univer- 
sitetni tamomlaydi. Ozgina fursatda o ‘z ustida tinmay ishlab falsafa 
fanlari doktori unvonini oladi. Disterverg talabalik chog‘idayoq 
Russo, Pestalossining pedagogika sohasidagi g ‘oyalari bilan 
tanishadi.
1813—1818-yillari Frankfurt M ayn shahridagi nam unali 
maktabda o‘qituvcliiIik qiladi.
Disterverg shvesariyalik olim Pestalossining ilg‘or pedagogik 
qarashlariga astoydil muxlis bo‘lib qoladi.
U xalqiga m a’rifat — ziyo nurini tarqatuvchi fidoiy murabbiy, 
ustoz bo‘lishga qaror qiladi. Dastlab, M yors-Reynda, so‘ngra esa 
Berlinda o ‘qituvchilarni tayyorlash maktabiga boshchilik qiladi. 
Disterverg pedagogika, matematika va nemis tilidan tayyorlov 
guruhlariga dars beradi. Boshlang‘ich tajriba maktablarida ham 
o ‘qituvchilik qiladi. 1835-yili «Nemis o ‘qituvchilarini o ‘qitish 
uchun qo'llanma» degan kitobini nashr qildiradi. M atematika, 
nemis tili, geografiya, astronomiyaga doir yigirmadan ortiq darslik 
va o ‘quv qo‘llanmalar nashr qiladi.
118

---