Abdulla sher axloqshunoslik



Download 10,65 Mb.
Pdf ko'rish
bet64/209
Sana04.06.2022
Hajmi10,65 Mb.
#635217
1   ...   60   61   62   63   64   65   66   67   ...   209
Bog'liq
Axloqshunoslik (Abdulla Sher)

«Zarbulmasal» 
asari. U , aw a lo , 
o ‘zining shakliy yangiligi bilan ajralib turadi. Asar qoliplash usulida 
yozilgan — katta m asal-hikoya ichida m asal-hikoyatlar, ular ichidan 
esa yuzlab o ‘zbek xalq m aqollari joy olgan. Asarning yana bir o ‘ziga 
xosligi sh u n d a k i, u n in g asosiy q a h ra m o n la ri — o ‘z q iy o fa larid a
axloqsizlikni illatlarni m ujassam etgan salbiy obrazlar. G ulxaniy bu 
illatlarni ularga yuksak axloqiy m ezonlar nuqtayi nazaridan qarab
o ‘quvchiga taqdim etadi. A na shu usul bilan insonlarni insof, adolat va 
diyonatga, halollik va sofdillikka chorlaydi.
0 ‘rta asrlar m usulm on Sharqi axloqiy ta ’lim otlari Qadimgi dunyo 
m u m to z axloqshunosligining tadrijiy rivoji sifatida keyingi davrlar 
O vro‘pa axloq ilmi taraqqiyotiga katta ta ’sir k o ‘rsatdi. Sharq allom alari 
ilg a ri su rg a n g ‘o y a la r, o ‘rta g a ta s h la g a n m u a m m o la r O v ro ‘p a 
axloqsh u noslig id a yangi q a ra sh lar va, h a tto , o q im larnin g vujudga 
kelishiga turtki b o ‘ldi. O vro‘pa tarixida «Buyuk taijim alar davri» deb 
ataladigan XI-XI1I asrlarda nafaqat Forobiy, Ibn Sino, G ‘azzoliy, Ibn 
R ushd va boshqa S harq allo m alari k itoblari, balki ular O vro‘paga 
qaytad an kashf etib bergan A flotun, Arastu singari Qadimgi Y unon 
m utafakkirlarining asarlari h am arab va suryoniy tillaridan lotinchaga 
taijim a qilindi, G ‘arbning dastlabki universitetlarida o ‘qitildi. Z o tan , 
H egelning G ‘azzoliyni n o z ik ta ’b faylasuf deb t a ’riflagani, Jaloliddin 
R u m iyg a qoyil q o lg an i, E .R e n a n n in g esa H yu m ni G ‘azzoliyning 
ta q lid c h isi deb atag an i bejiz em asdi. S hu ningdek, Ibn R u shdning 
m o h iy a t b ila n m a v ju d lik m u n o s a b a tla rid a y akka ja v h a rla rd a g i
www.ziyouz.com kutubxonasi


(substansiyalardagi) mavjudlik m ohiyatdan oldin kelishi va ular ontologik 
jihatdan yaxlitlikni tashkil etishi haqidagi g ‘oyasi k eyinchalik G ‘arbda 
katta amaliy aham iyat kasb etgan — O vro‘pa xalqlari m entalitetiga singib 
ketgan ekzistensiyachilik falsafiy-axloqiy o qim ining paydo b o ‘lishiga 
olib keldi va hokazo.
U m u m a n , 0 ‘r t a a s r l a r S h a r q f a ls a f a s i a x l o q s h u n o s l i g i ,
nafosatshunosligi keyingi davrlar O v ro 'p a tafakkuri taraqq iyo tiga shu 
qadar katta ta ’sir k o ‘rsatdiki, uni nafaqat ilm sohasida, balki din sohasida
— nasroniylikning insonga yangicha m unosabatida ham k o ‘rish m um kin. 
Bu holatni buyuk olm on lirik shoiri, o ‘z davrida katta shov-shuvlarga 
sabab b o ‘lgan «O lm oniyadagi din va falsafa tarixiga doir» deb atalgan 
yirik falsafiy risola muallifi Haynrix H ayne b ir sh e ’rida lo ‘n d a qilib, 
shunday ifodalaydi:

Download 10,65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   60   61   62   63   64   65   66   67   ...   209




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish