Шомуродов Р. Макроэкономическая стабильность и монетарная политика.// Бозор, пул ва кредит, 2003.
Kaldor N. The Monetarism/Lioyds Banking Review. 1970/ VII. –Р. 1-2.
James Tobin. "Friedman's Theoretical Framework," Journal of Political Economy, University of Chicago Press,
Мишкин Ф. Экономическая теория денег, банковского дела и финансовых рынков. Учебное пособие для
James Tobin. "A General Equilibrium Approach to Monetary Theory". Journal of Money, Credit and Banking,
18
Bizning nazarimizda foiz stavkasi pulga bo’lgan talabga, shuningdek,
makroiqtisodiy va monetar ko’rsatkichlarga ta’sir qiladi. Aslida Markaziy bank pul
taklifini o’zgartirish orqali pul massasi, inflyatsiya, valyuta kursi va bank tizimi
likvidliligiga sezilarli darajada ta’sir ko’rsatadi. AQSH iqtisodiyoti misolidagi
tadqiqotlar ham foiz stavkasining bir vaqtda pul massasi va inflyatsiyaga bevosita
ta’sir qilishini ko’rsatmoqda.
Fridmen qoidasiga ko’ra shunday deyilgan: "Optimal pul miqdorining
yakuniy qoidasi shunday deflyatsiyaga erishish kerakki, qaysiki nominal protsent
stavkasi nolga tenglashishi kerak". 1950-1960 yillar holati uchun M. Fridmen
AQSH pul massasining nominal o’sish tempini yillik 2 foizda ushlab turishni
ma’qul deb hisoblagan
19
. Bu esa, o'z navbatida, tijorat banklari kredit emissiyasi
hajmini sezilarli darajada oshirish imkonini bermaydi. Natijada, iqtisodiyot real
sektori korxonalarining bank kreditlariga bo'lgan talabini qondirish, tijorat banklari
kredit emissiyasi hajmini ko'paytirish yo'li bilan monetizatsiya koeffitsientining
darajasini oshirish, ipotekali va istemolli kreditlash amaliyotlarini takomillashtirish
yo'li bilan aholining to'lov qobiliyatini rag'batlantirish vazifalarini hal qilish
imkonini bermaydi"
20
.
Hozirgi zamon keynschilari va monetarchilari ham ikki yirik nazariy oqim
sifatida pul taklifining o’zgarishi nominal YAIMga ta’sir qilishini tan oladilar,
ammo ular ushbu ta’sirga turlicha baho beradilar. Xususan, mazkur ta’sirning
ahamiyati va mehanizmning o’zi: keynschilar nuqtai nazaridan qaraganda, monetar
siyosat asosida ma’lum darajada foiz stavkasi bo’lishi kerak, monetarchilar nuqtai
nazaridan qaraganda esa ushbu asos - pul taklifining o’zidir. Amalda Markaziy
bank monetar siyosatning zamonaviy vositalaridan samarali foydalangan holda,
jumladan, qayta moliyalash stavkasini o’zgartirish orqali, muomaladagi pul
massasi hajmini istagan miqdorgacha o’zgartiradi. Davlat siyosatining eng asosiy
maqsadi, keynschilarning qarashlariga ko’ra, mehnat resurslarining yuksak
Do'stlaringiz bilan baham: