Izlanishlar, yechimlar

51
XALQ TA’LIMI:
MUAMMOLAR, IZLANISHLAR, YECHIMLAR
Mamlakatlarning 7-8% da maktablarning yopilishi, ochilishi, o‘qituvchilarning 
mehnat sharoitlari va maktabni qayta ochish uchun gigiyena choralari to‘g‘risida 
maxsus qaror qabul qilish uchun markaziy boshqaruvga vakolat berilgan. Bu 
kabi qarorlar Bosniya Gersegovina, Germaniya, Kanada, Italiya, Vengriya, Ispaniya, 
Rossiya Federatsiyasi kabi davlatlarda qabul qilingan.
Mamlakatlarning atigi 2 %da mahalliy darajada maxsus qaror qabul qilishga 
ruxsat berilgan. Masalan, Finlyandiyada mahalliy organlar faqat maktabni 
tugatish paytida o‘qitishni davom ettirish uchun resurslar, o‘qituvchilarning 
mehnat sharoitlari va maktabni qayta ochishda gigiyena talablari bo‘yicha qaror 
qabul qila olgan. Mamlakat bo‘ylab moliyalashtirish bo‘yicha qarorlar qabul 
qilish vakolati, odatda, mahalliy hokimiyatga berilgan. Hukumat maktablarni 
moliyalashtirish tartibini o‘zgartirish to‘g‘risida qaror qabul qilishni o‘z zimmasiga 
olgan. 
O‘quvchilar va o‘qituvchilarning mehnat sharoitlarini qo‘shimcha qo‘llab-
quvvatlash to‘g‘risida qarorlar faqat maktab darajasida qabul qilingan. Bunga 
Kamerun, Chexiya, Angliya, Estoniya, Mozambik, Gollandiya, Tailand va Ukrainani 
misol qilish mumkin. Faqat OECD mamlakatlarida foizlar ancha yuqori bo‘lib, 
deyarli 50% mamlakatlarda o‘qituvchilarning mehnat sharoitlarini maktab 
darajasida hal qilishga imkon berilgan.
Maktabni yopish uchun asos bo‘ladigan mezonlar faqatgina 63 ta rivojlangan 
mamlakatlarda ishlab chiqilgan va joriy etilgan.
O‘zbekiston
Mamlakatda pandemiya boshlanishi bilan hukumat markazlashgan holda 
nazoratni o‘z qo‘liga oldi va tegishli vazirlik va idoralar bilan birgalikda umumiy 
qarorlar qabul qildi. Bu qaror va hujjatlarning mazmun-mohiyati, asosan, 
pandemiya davrining asoratlarini yumshatishga qaratildi, ya’ni onlayn ta’limga 
o‘tish, o‘quv jarayonlari maxsus tartibini belgilash, o‘qituvchilarni moddiy qo‘llab- 
quvvatlash, axbrot texnologiyalari va telekommunikatsiya xizmatlarini yaxshilash, 
o‘qituvchi-pedagoglarning informatsion texnologiyalar bilan ishlash malakasini 
oshirish, kam ta’minlangan oilalarni qo‘llab-quvvatlash, xalq ta’limi sohasidagi 
maktablar infrastrukturasini yaxshilash, o‘quvchilar salomatligini muhofazalash 
kabi muhim masalalarni o‘z ichiga oldi. 
Pandemiya davrida muhim ahamiyatga ega bo‘lgan bir nechta muhim qaror 
va normativ hujjatlar davlat rahbari yoki hukumat tomonidan qabul qilingan.

---