O’zbekiston respublikasining soliq kodeksi I bo’lim. Umumiy qoidalar

161-modda. Soliq auditi va sayyor soliq tekshiruvi 
materiallarini ko’rib chiqish tartibi 
 
Qaysi soliq auditi va sayyor soliq tekshiruvi jarayonida soliq to’g’risidagi 
qonun hujjatlari buzilishlari aniqlangan bo’lsa, soliq auditining dalolatnomasi va 
sayyor soliq tekshiruvining materiallari soliq organining soliq tekshiruvini 
o’tkazgan rahbari (rahbari o’rinbosari) tomonidan soliq tekshiruvi dalolatnomasi 
tuzilgan kundan e’tiboran o’n kun o’tgach, biroq o’n besh kundan kechirtirmay 
ko’rib chiqilishi kerak hamda ular yuzasidan qaror soliq tekshiruvi materiallari 
ko’rib chiqilganidan keyin besh kundan kechiktirmay qabul qilinishi kerak. 
Agar tekshirilayotgan shaxs (uning vakili) soliq auditining dalolatnomasi va 
sayyor soliq tekshiruvining materiallariga doir yozma e’tirozlarini ushbu Kodeks 
159-moddasining o’n oltinchi qismida nazarda tutilgan muddatlarda taqdim etgan 
bo’lsa, bu e’tirozlar ham ko’rib chiqilishi lozim.
Soliq organi soliq tekshiruvi materiallari ko’rib chiqiladigan sana, vaqt va joy 
to’g’risida soliq to’lovchini ko’rib chiqish boshlanguniga qadar kamida ikki ish 
kunidan oldin xabardor qiladi. 
Agar soliq to’lovchi soliq organini uzrli sabablarga ko’ra soliq tekshiruvi 
materiallari ko’rib chiqilishiga kela olmasligi to’g’risida xabardor qilgan bo’lsa, 
soliq organining rahbari yoki rahbarining o’rinbosari soliq tekshiruvi materiallarini 
ko’rib chiqishni kamida uch ish kuni muddatiga qoldirish to’g’risida qaror qabul 
qiladi, soliq to’lovchi bu haqda xabardor qilinadi. 
O’ziga nisbatan soliq auditi va sayyor soliq tekshiruvi o’tkazilgan shaxs soliq 
tekshiruvi materiallarini ko’rib chiqish jarayonida shaxsan va (yoki) o’z vakili orqali 
ishtirok etishga haqli.
O’ziga nisbatan soliq auditi va sayyor soliq tekshiruvi o’tkazilgan, materiallari 
ko’rib chiqiladigan vaqt va joy haqida tegishli tarzda xabardor qilingan shaxsning 
(uning vakilining) kelmaganligi soliq tekshiruvi materiallarini ko’rib chiqish uchun 
to’sqinlik qilmaydi, bundan ushbu shaxsning ishtiroki soliq organi rahbari (rahbari 
o’rinbosari) tomonidan ushbu materiallarni ko’rib chiqish uchun shart deb 
topiladigan hollar mustasno. 
Soliq tekshiruvi materiallarini mohiyatiga ko’ra ko’rib chiqishdan oldin soliq 
organining rahbari (rahbari o’rinbosari): 

---

159 
1)
ishni kim ko’rib chiqayotganligini va qaysi soliq tekshiruvi materiallari 
ko’rib chiqilishi lozimligini e’lon qilishi; 
2)
ko’rib chiqishda ishtirok etish uchun taklif etilgan shaxslarning kelgan-
kelmaganligi faktini aniqlashi kerak. 
Ushbu shaxslar kelmagan taqdirda soliq organining rahbari (rahbari 
o’rinbosari) ish yuritish ishtirokchilari belgilangan tartibda xabardor qilingan-
qilinmaganligini aniqlashtiradi va soliq tekshiruvi materiallarini mazkur 
shaxslarning yo’qligida ko’rib chiqish yoki mazkur ko’rib chiqishni keyinga 
qoldirish to’g’risida qaror qabul qiladi; 
3)
o’ziga nisbatan soliq tekshiruvi o’tkazilgan shaxsning vakili ishtirok etgan 
taqdirda ushbu vakilning vakolatlarini tekshirishi; 
4)
ko’rib chiqish tartib-taomilida ishtirok etayotgan shaxslarga ularning 
huquqlari va majburiyatlarini tushuntirishi; 
5)
ishni ko’rib chiqish uchun ishtirok etishi zarur bo’lgan shaxs kelmagan 
taqdirda, soliq tekshiruvi materiallari ko’rib chiqilishini keyinga qoldirish to’g’risida 
qaror chiqarishi kerak. 
Soliq auditi va sayyor soliq tekshiruvi materiallarini ko’rib chiqish chog’ida 
tekshiruv dalolatnomasi, zarur bo’lgan taqdirda esa soliq nazorati tadbirlarining 
boshqa materiallari ham, shuningdek o’ziga nisbatan tekshiruv o’tkazilgan 
shaxsning yozma e’tirozlari o’qib eshittirilishi mumkin. 
Yozma e’tirozlarning mavjud emasligi ushbu shaxsni (uning vakilini) soliq 
tekshiruvi materiallarini ko’rib chiqish bosqichida o’z tushuntirishlarini berish 
huquqidan mahrum etmaydi. 
Soliq auditi va sayyor soliq tekshiruvi materiallarini ko’rib chiqish chog’ida 
taqdim etilgan dalillar, shu jumladan o’ziga nisbatan soliq tekshiruvi o’tkazilgan 
shaxsdan ilgari talab qilib olingan hujjatlar, ushbu shaxs soliq tekshiruvlaridan 
o’tkazilganda soliq organlariga taqdim etilgan hujjatlar va soliq organida mavjud 
bo’lgan boshqa hujjatlar o’rganiladi. 
Ushbu Kodeks talablari buzilgan holda olingan dalillardan foydalanishga yo’l 
qo’yilmaydi.
Soliq to’lovchining faoliyati to’g’risidagi qo’shimcha ma’lumotlar (axborot), 
hattoki ular ushbu Kodeksda belgilangan muddatlarni buzgan holda soliq organiga 
taqdim etilgan bo’lsa ham ko’rib chiqilishi mumkin. 
Soliq auditi va sayyor soliq tekshiruvi materiallarini ko’rib chiqish davomida 
zarur bo’lgan taqdirda ushbu ko’rib chiqishda ishtirok etish uchun guvohni, 
ekspertni, mutaxassisni jalb etish to’g’risida qaror qabul qilinishi mumkin. 
Soliq tekshiruvi materiallari ko’rib chiqilayotganda bayonnoma yuritiladi. 
Soliq tekshiruvi materiallarini ko’rib chiqish chog’ida soliq organining rahbari 
(rahbari o’rinbosari): 
1)
o’ziga nisbatan soliq tekshiruvi dalolatnomasi tuzilgan shaxs soliq 
to’g’risidagi qonun hujjatlari buzilishlarini sodir etgan-etmaganligini; 
2)
aniqlangan qoidabuzarliklar soliqqa oid huquqbuzarlik alomatini tashkil 
etish-etmasligini; 

---

160 
3)
shaxsni soliqqa oid huquqbuzarlik sodir etganlik uchun javobgarlikka 
tortish uchun asoslar mavjud-mavjud emasligini; 
4)
soliq to’lovchining e’tirozlari asoslanganligini belgilaydi. 
Soliqqa oid huquqbuzarlik alomati mavjud bo’lgan taqdirda soliq organining 
rahbari (rahbari o’rinbosari) shaxsning soliqqa oid huquqbuzarlikni sodir etishdagi 
aybini istisno etuvchi holatlarni yoki soliqqa oid huquqbuzarlik sodir etganlik uchun 
javobgarlikni yumshatuvchi yoxud og’irlashtiruvchi holatlarni aniqlaydi. 
Soliq to’g’risidagi qonun hujjatlari buzilishlari sodir etilganligi faktini 
tasdiqlash uchun qo’shimcha dalillar olish zarur bo’lgan taqdirda yoki ular 
bo’lmaganda soliq organining rahbari (rahbari o’rinbosari) soliq nazoratining 
qo’shimcha tadbirlarini bir oydan oshiq bo’lmagan muddatda o’tkazish to’g’risida 
qaror chiqarishga haqlidir. 
Soliq nazoratining qo’shimcha tadbirlarini tayinlash to’g’risidagi qarorda 
bunday qo’shimcha tadbirlarni o’tkazish zaruratini keltirib chiqargan holatlar bayon 
etiladi, ularni o’tkazish muddati va aniq shakli ko’rsatiladi. 
Soliq nazoratining qo’shimcha tadbirlari sifatida ushbu Kodeksning 149 va 
150-moddalariga muvofiq hujjatlarni talab qilib olish, guvohni so’roq qilish, 
ekspertiza amalga oshirilishi mumkin.
Soliq nazorati qo’shimcha tadbirlarining boshlanishi va tugashi, soliq 
nazoratining qo’shimcha tadbirlarini amalga oshirish chog’ida o’tkazilgan soliq 
nazorati tadbirlari to’g’risidagi ma’lumotlar, shuningdek soliq to’g’risidagi qonun 
hujjatlari buzilishlari sodir etilganligi yoki ularning mavjud emasligi faktini 
tasdiqlash uchun olingan qo’shimcha dalillar, tekshiruvchilarning aniqlangan 
qoidabuzarliklarni bartaraf etishga doir xulosalari va takliflari hamda ushbu 
Kodeksning moddasiga doir havolalar ushbu Kodeksda soliq to’g’risidagi qonun 
hujjatlarining ushbu buzilishlari uchun javobgarlik nazarda tutilgan taqdirda soliq 
tekshiruvi dalolatnomasida qo’shimcha ravishda qayd etiladi. 
Soliq auditi va sayyor soliq tekshiruvi dalolatnomasiga doir qo’shimcha soliq 
nazoratining qo’shimcha tadbirlarini o’tkazuvchi soliq organining mansabdor 
shaxslari tomonidan bunday tadbirlar tugagan kundan e’tiboran o’n kun ichida 
tuzilishi va imzolanishi kerak. 
Soliq auditi va sayyor soliq tekshiruvi dalolatnomasiga doir qo’shimcha soliq 
nazoratining qo’shimcha tadbirlarini o’tkazish natijasida olingan materiallarni ilova 
qilgan holda ushbu qo’shimcha tuzilgan sanadan e’tiboran uch kun ichida o’ziga 
nisbatan soliq tekshiruvi o’tkazilgan shaxsga (uning vakiliga) imzo qo’ydirib 
berilishi yoki u olingan sana to’g’risida dalolat beruvchi boshqa usulda topshirilishi 
kerak. 
Agar o’ziga nisbatan tekshiruv o’tkazilgan shaxs (uning vakili) soliq auditi va 
sayyor soliq tekshiruvi dalolatnomasiga doir qo’shimchani olishdan bosh tortsa, 
bunday fakt tekshiruv dalolatnomasiga doir qo’shimchada aks ettiriladi. Bunday 
holda soliq tekshiruvi dalolatnomasiga doir qo’shimcha tashkilotning (alohida 
bo’linmaning) joylashgan eri yoki jismoniy shaxsning yashash joyi bo’yicha pochta 
orqali buyurtma xat bilan yuboriladi va buyurtma xat yuborilgan sanadan e’tiboran 
beshinchi kunda qabul qilingan deb hisoblanadi. 

---

161 
O’ziga nisbatan soliq auditi va sayyor soliq tekshiruvi o’tkazilgan shaxs (uning 
vakili) soliq tekshiruvi dalolatnomasiga doir qo’shimcha olingan kundan e’tiboran 
o’n kun ichida tekshiruv dalolatnomasiga doir bunday qo’shimcha bo’yicha 
umuman yoki uning ayrim qoidalari yuzasidan yozma e’tirozlarini taqdim etishga 
haqli.