T. C. NevşEHİr haci bektaş veli ÜNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ

1.4.3.2.4. Konjonktürel (Dönemsel) İşsizlik 
Dönemsel işsizlik türü genelde talep yetersizliği işsizliği olarak da bilinmektedir. Bu 
bağlamda konjonktürel işsizlik, emek piyasasında yeteri düzeyde açık işin 
bulunmaması neticesinde meydana gelen işsizliğe denmektedir. İktisadi resesyondan 
dolayı mallara ve hizmetlere olan talebin azalması ile birlikte işçilerin işten 
çıkarılması devamında görülecek durumlardır (Lordoğlu ve Özkaplan,2003: 397). 
Ekonominin tam istihdam düzeyi dengesine yaklaştığı bir durumda, yatırımların 
arttığı ve sermaye verimliliğinde bir artış kaydedildiği, bunun yanında para değerinin 
istikrar kazandığı, tasarruf ve tüketim hacimlerinin genişlediği zamanlara yüksek 
konjonktür denilmektedir. Ancak üretim faktörlerinde bir daralma yaşandığı, 
yatırımların temel dinamiğini oluşturan kredi taleplerinde bir azalmanın görülmesi ve 
para istikrarının bozulmalarının görüldüğü dönemlere de ise alçak konjonktür 
dönemleri denmektedir. 
Konjonktürel işsizlik, özellikle sanayileşmiş ülkelerde görülen bir işsizliktir. Toplam 
talep yetersizliğinin ve mal fazlalılığının üretim ve yatırımları daraltması sebebiyle 
istihdam oluşturmada kısıtlamaların oluştuğu geçici bir işsizlik türüdür (Lordoğlu ve 
Özkaplan, 2003: 397). 
Konjonktürel işsizliğe kriz dönemlerinde daha çok rastlanmaktadır. Örneğin 
Türkiye’nin makroekonomik ve politik yapısı, eğitim seviyesi, bürokrasisinin 
kapasitesi, değer yargıları gibi etmenler krizlerden çok fazla etkilendiği 
görülmektedir ve talep yetersizliği oluşmaktadır. Bu durumda malların elde 
kalmasına ve istihdam ortamının daralmasına neden olur. Özellikle 1929 buhranında, 
1974 petrol krizinde ve 2008 ekonomik krizinde konjonktürel işsizliğe rastlanmıştır. 

---

21 
Ve ülkemizde 2008 krizinden etkilenerek bu işsizlik türünü yaşamıştır. Burada asıl 
önemli olan devletin bu işsizlik türlerine önlemler alarak kalıcılıklarına engel 
olmasıdır. 
Netice itibariyle, dönemsel işsizliğe neden olan faktörler aşağıdaki gibi 
özetlenebilmektedir.

Ekonomide 
depresyonun 
yaşandığı dönemlerinde mal 
stoklarında bir yükseliş ve üretim düzeyinde bir daralmanın görülmesi 

Ekonomi içerisinde üretilen çıktıların büyük bir bölümünün dış 
piyasalara konu edilmesi 

Savaş ve petrol şoklarının girdi fiyatları üzerinde oluşturduğu 
enflasyonist baskı 

Ham madde ihraç eden gelişmekte olan ekonomilere 
konjonktürün de ihraç edilmesi 

Konjonktüründe arttığı refah dönemlerinde artan gelirlerin 
yatırımlardan ziyade yastık altı denilen ittîhâra (gömülemeye) yönelmesi 
olarak sayılabilmektedir. 
Dönemsel işsizlik ile ekonominin genişleme ve daralma biçimindeki konjonktürel 
hareketleri arasında doğrudan bir ilişki bulunmaktadır. Ekonominin genişleme 
konjonktüründe toplam talepte ve üretimde artışlar meydana gelmektedir. Bu 
artışlara bağlı olarak işsizlik haddi kademeli olarak düşmektedir. Diğer yandan 
ekonominin daralma dönemlerinde toplam talepte bir daralma görülmekte ve üretim 
olumsuz 
etkilenmektedir. 
Buna 
paralel 
olarak 
istihdamda 
bir 
daralma 
görülebilmektedir. Bu bağlamda işsizlik hadleri yükseleceği düşünülmektedir 
(Pekin,2007: 106).