1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

So‘zlarni noto‘g‘ri tanlash 
– xabarning murakkabligi, mantiqsizligi, 
ishonchning sustligi. 
Kommunikatsiyaning bir necha ko‘rinishda bo‘lib, bular: 
–
 
persepsiya
 
(lotincha perception – idrok etish) – bir tomondan boshqa 
tomonning qabul qilinishi yoki boshqa tomonni tushunish usullari. 
–
 
identifikatsiya – o‘zini suhbatdoshining o‘rniga qo‘yib ko‘rish. 
–
 
empatiya
 
– insonga qayg‘udosh bo‘lishga intilish. 
–
 
refleksiya
 
– individ o‘zining muloqot bo‘yicha hamkori tomonidan qanday 
qabul qilinayotganini tushunib yetishi. 
Odamlarni to‘g‘ri tushunishga xalaqit beradigan omillar: 
1. Kuzatuvchida boshqa insonni qabul qilish va baholash jarayoni 
boshlanishidan ancha oldin ma’lum bir ko‘rsatma, baho, fikrlarning mavjud bo‘lishi. 
2. Shakllangan qoliplarning mavjud bo‘lishi hamda ular asosida kuzatilayotgan 
insonlarda mana shu qoliplarga mos keladigan xususiyatlarning izlanishi.
3. Baholanayotgan odam haqida to‘liq va ishonchli axborot olinmasdan turib, u 
haqda barvaqt xulosalar chiqarishga urinish. 
4. Boshqa insonlarning fikriga quloq solishga xohish va istakning yo‘qligi, 
hamda o‘z fikrini o‘jarlik bilan himoya qilishga intilish. 
5. Vaqt o‘tishi bilan tabiiy holatda odamlarni tushunish va ularni baholashda 
yuz beradigan o‘zgarishlarning mavjud bo‘lmasligi.
Tasodifiy atributsiya – shaxslararo qabul qilish sub’ekti bilan boshqa 
insonlarning xatti-harakatlari sabab va uslublarini tushuntirishdan iborat. Tasodifiy 
atributsiya quyidagi xususiyatlarga ega: 
1. Tez-tez takrorlanadigan, kuzatilayotgan hodisadan oldin keladigan va u bilan 
birga kechadigan voqealar odatda ehtimoliy sabablar sifatida qaraladi.
2. Agar kutilmagan xatti-harakat oldidan noyob hodisa sodir bo‘lsa, odatda biz 
uni aynan ana shu hatti-harakatning sababi sifatida ko‘ramiz.

---

15 
3. Odamlarning xatti-harakatlarini baholashda turlicha bir xil variantlar mavjud 
bo‘lganda, inson o‘ziga ma’qulini tanlaydi, bu esa ana shu xatti-harakatlarni noto‘g‘ri 
talqin etishga sabab bo‘lishi mumkin.