Электр моторни тўлиқ ишдан тўхтатиш учун
SBT кнопкаси
босилади. Шунда контакторлар ўрамлари жойлашган 1-занжир узилиб,
уларни манбадан олиб қўяди.
Юклама ортиб электр мотор зўриқиб ишлаганида
КК электр
иситиш релелари контакторлар манбасини (1-занжир) узиб қўяди ва шу
билан моторни ишдан тўхтатади.
КМ1 электромагнит контактори ишга тушганида унинг ёрдамчи КМ1: 2
контакти уланади, КМ1: 3 контакти узилади, М электр моторининг
манбадан узилганлигини кўрсатувчи HLG лампаси ўчади, HLR1 лампа
ёниб, мотор бир йўналишда, мисол, “олдинга” ҳаракат қилаётганини
кўрсатиб туради. КМ2 электромагнит контактори ишга тушганида унинг
ёрдамчи КМ2: 2 контакти уланади, КМ2 : 3 контакти бўлса узилади, HLG
лампаси ўчади, HLR2 лампаси ёниб, мотор “тескари” томонга айланишини
кўрсатиб туради.
КМ1 электромагнит контактор занжирига киритилган КМ2
контакторини ишга тушириш кнопкасининг SBC2 : 2 контактлари ва КМ2
контакторнинг ёрдамчи КМ2:4 контакти ҳамда КМ2 контакторни ишга
тушириш занжирига киритилган, КМ1 контакторининг узилишга
ишлайдиган SDC1:2 контактлари билан КМ1 контакторининг КМ1:4
ёрдамчи контактлари электр блокировка вазифасини бажаради. Бу
блокировка икки контакторни бир вақтда ишга тушишини ёки бири ишлаб
53
турган вақтда иккинчисини ишга тушириб юбормасликни таъминлаб шунда
содир бўлиши мумкин бўлган электр тармоқнинг В ва С фазаларни қисқа
туташишини олдини олади.
14. Ротори фазаланган асинхрон электр моторни бошқариш схемаси
35а,б-расмда келтирилган
35-расм. Ротори фазаланган асинхрон электр моторни бошқариш схемаси:
а- қувват таъминлаш занжирлари, б- бошқариш занжирлари
Электр моторни қувват билан таъминлаш занжирлари (35,а-расм)
ўчиргич S, эрувчан ҳимоялагичлар F, КМ1 электромагнит контакторнинг
статор ўрамларини қувват билан таъминлаш контактлари ва КК электр
исиқлик релесининг сезиш элементларидан иборат. Электр мотор роторига
R резисторлар уланган.
SB1 ва SB2 кнопкалари, КК электр иссиқлик релесининг контактлари,
КМ1 электромагнит контактори ва КМ2 – КМ4 контакторларнинг ҳамда
КТ1 – КТ3 вақт релелар ғалтакларидан ташкил топган бошқариш
занжирлари (35б-расм) тармоқнинг А фазасидан манба олади (А фаза ва N
нейтралга уланган). Барча вақт релелари кечиктирилмасдан ишга тушади ва
бошланғич ҳолатига маълум вақтга кечикиб қайтади. Схема ўқилишини
осонлаштириш мақсадида бошқариш занжирлари рақамлар билан
белгиланган. Иккиламчи занжирлар (бошқариш, сигнализация, ҳимоя ва б.)
схемаларида тартиб рақамлари ўрнига кўп ҳолларда шу занжирларнинг
функционал вазифаси кўрсатилади. Шунга кўра, бошқариш схемасидаги 1
рақам ўрнига КМ1 электромагнит контакторнинг бошқариш занжири деб
ёзиб қўйиш мумкин, 2 ўрнига – КТ1 вақт релесининг ғалтаклари ва х.к.
54
Do'stlaringiz bilan baham: |