Тошкент-2021 3 Июнь 2021 10-қисм Тошкент июнь 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot»



Download 2,29 Mb.
Pdf ko'rish
bet42/86
Sana29.05.2022
Hajmi2,29 Mb.
#618944
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   86
Bog'liq
10.Pedagogika yonalishi 2 qism

Июнь 2021 10-қисм
Тошкент
JISMONIY TARBIYA VOSITALARI
Abdullayev Farrux Farxadovich 
Navoiy viloyati Konimex tumani 16- umumiy o’rta ta’lim maktabining 
jismoniy tarbiya fani o’qituvchisi
Tel: +998934339991 E-mail: farruxsamir2001@inbox.uz 
Annotatsiya: 
Ushbu maqolada jismoniy tarbiya vositalari va ushbu fanning maqsad, vazifalari 
bilan birgalikda jismoniy tarbiya bilan shug‘ullanishning foydalari keng tadbiq qilingan.
Kalit so‘zlar: 
gigiyena vositalari, immunitet, gipodinamiya.
Sportning hayotimizda tutgan o‘rni beqiyosdir. U insonning ruhan va jismonan yetuk bo‘lishi-
da katta ahamiyat kasb etadi. Jismoniy ta’lim bola shaxsini har tomonlama rivojlantirish ta’lim 
tizimining eng muhim jihati hisoblanadi. Bundan tashqari, jismoniy ta’lim va sog‘liqni saqlash 
inson hayoti uchun ham sanaladi. Jumladan, oyoq va qo‘llarni rivojlantirishda, pay-bo‘g‘im va 
mushak tizimini mustahkamlash va nafas olish organlari, qon tomirlari va yurak faoliyatini yax-
shilash uchun, umurtqa pog‘onasi to‘g‘ri o‘sishida va boshqa muhim hodisalarda yordam beradi. 
Jismoniy tarbiya insonning jismoniy xususiyatlarini rivojlantirish, uning sog‘lig‘ini mustahkam-
lash, bu esa sog‘lom avlodni shakllantirishda muhim ahamiyat kasb etadi. Bunday ta’limning ma-
qsadi insonning maksimal jismoniy rivojlanishi, uning malakasini oshirish, axloqiy fazilatlarni 
tarbiyalashdir. Ushbu maqsadga erishish uchun belgilangan barcha vazifalarni hal qilish kerak. 
Jismoniy tarbiya maqsadiga erishish uchun vositalar qo‘llaniladi:
1. Jismoniy mashqlar.
2. Tananing qattiqlashishi .
3. Gigiyena vositalari (kun tartibiga rioya qilish).
4. Barkamol ta’limning vazifalari va vositalari asosiy maqsad - kuchli va sog‘lom avlodni tar-
biyalashga erishish uchun mo‘ljallangan.
Maktabga borishdan oldingi davr bolani qiyoslash, zarur ko‘nikmalarni egallash uchun ma-
qbuldir. Jismoniy tarbiya hayotiy tizimlarning ishini yaxshilaydi. Maktabgacha yoshdagi bolalarn-
ing jismoniy tarbiyasi vazifalari quyidagilardan iborat:
1. Sog‘lomlik (qattiqlashish, to‘g‘ri turish, tezlikni rivojlanish, chidamlilik).
2. Ta’lim (jismoniy tarbiya sohasiga qiziqishning rivojlanishi, bolaning yoshiga mos bo‘lgan 
ko‘nikmalar shakllanishi).
3. Ta’limdagi vazifalar (jasorat, halollik, qat’iyatlilik).
Jismoniy tarbiya bilan shug‘ullanadigan sog‘lomlashtirish vazifalari orasida, birinchi navbat-
da, salomatlikni mustahkamlash, tananing ish qobiliyatini oshirish, chidamlilik, to‘g‘ri nafas ol-
ish texnikasini o‘zlashtirishni shakllantirish alohida o‘rin tutadi. Shunday qilib, jismoniy tarbiya 
murakkab sharoitda amalga oshirilishi kerak, so‘ngra maqsad osonroq bo‘ladi. Sport bilan munta-
zam shug‘ullanish uzoq umr ko‘rishning eng oddiy yo‘lidir. Kishi sport bilan shug‘ullanganida 
organizmi yaxshi chiniqadi, muskullari tez charchamaydi. Chiniqqan odamning nerv-endokrin, 
yurak-qon tomir, nafas olish va boshqa hayotiy muhim a’zolari hamda to‘qimalarining ish faoli-
yati ortadi.Sport mashg‘ulotlari odam tanasidagi to‘qimalarning tez yangilanishi, uning yosh, 
sog‘lom va tetik saqlanishiga sabab bo‘ladi. Taloqda limfotsitlar hosil bo‘lishi ko‘payib, orga-
nizmning yuqumli kasalliklardan himoyalanish qobiliyati (immunitet) kuchayadi.Kam harakatlilik 
(gipodinamiya) yurak faoliyatini kuchsizlantiradi. Natijada yurak-qon tomir va boshqa kasalliklar 
yuzaga keladi.Mashqlar orqali qon aylanishi tezlashadi, miyamizga kislorod boradi, mushaklar 
kuchayib, bo‘g‘imlarning harakatini ta’minlaydi, ruhiy taranglik yo‘qolib, energiya ortadi.Sport 
bilan shug‘ullanuvchilarda yurak klapanlari va muskullari yaxshi rivojlanib, uning hajmi bosh-
qalarnikiga qaraganda kattaroq bo‘ladi. O‘pkaning tiriklik sig‘imi ortadi (4500-6500 ml.ga etadi), 
nafas olish va qon aylanish a’zolari yaxshi rivojlanadi. Odatda zaiflashgan, chiniqmagan tanada 
mikroblar yashashi va ko‘payishi uchun qulay sharoit topadi. Natijada bunday odam kasallanadi.
Jismoniy mashqlar tufayli yurak, buyrak, o‘pka va tomirlar kuchga to‘ladi, tomirlar kengayadi va 
elastik holatga keladi. Shunday qilib tomirlardagi yog‘ nisbati, xolesterin, shakar va insulin pas-
ayadi. Xotirani kuchaytirishning eng muhim sharti asablarning sog‘lom bo‘lishidir. Buning uchun 
esa badantarbiya bilan shug‘ullanish lozim. Uy sharoitida jismoniy mashqlar bajarish yoki biron 
sport turi bilan shug‘ullanish hozirda keng tarqalgan semirishning oddiy davosidir. Zero, semirish 


48

Download 2,29 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   86




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish