Tasdiqlangan fan dasturiga muvofiq ishlab chiqildi

Psixologiya faniga bo‘lgan zaruriyat
:
Nega ilmiy yondashuvdan hosil 
bo‘lgan xulosalar, intuitsiya va umumiy odatiy ong orqali hosil bo‘lgan
xulosalardan ko‘ra ishonchliroqdir? Ba’zi insonlar o‘ylaydilarki, psixologiya 
fani odamlar shundoq ham biladigan narsalarni shunchaki ilmiy tilda qog‘ozga
tushirish bilan shug‘ullanadi: «Psixologiya fani orqali kritik tahlil qilishning 
nimasi yangilik bo‘lib qoldi – mening buvijonim allaqachon bilgan narsalarni 
qiziqarli metod va tajribalaring orqali isbotlaysan va bu uchun sen haq
5
David G. Mayers Psychology,© 2010 by Worth Publishers. 11-bet.
 
Psixika
– bu inson ruhiyatining shunday holatiki, u 
tashqi olamni (ichki ruhiy olamni ham) ongli (ba’zan 
ongsiz) tarzda aks ettirishimizni, ya’ni bilishimiz, his 
qilishimiz, tasavvur qilib, anglashimizni ta’minlaydi. 
Psixika 
lotincha “psyuxe” so’zidan kelib chiqqan 
bo’lib, ruh, jon degan ma’noni bildiradi. 
 
Psixologiyaning predmeti
- konkret 
shaxs, uning jamiyatdagi xulq - atvori 
va turli faoliyatlarining o’ziga xos 
tomonlaridir.

---

11 
olasan, xolosmi?». Bu o‘rinda boshqalar intuitsiyaga (ichki sezgilari) 
ishonadilar. «Har birimizning ich-ichimizda eng ishonchli yo‘lni ko‘rsatadigan
instinkt va yurakdan his qiladiganimiz, yo‘lboshchimiz bor – biz shunchaki o‘sha 
tuyg‘ularga erk bersak, bo‘ldi», – deya maslahat bergan edi Britaniya shahzodasi 
Charlz.
6
 
Inson psixologiyasini bilish, o’z taraqqiyotini va iqtidorini tashkil etishni 
bilish, har qanday yosh davrda ham optimal ravishda ishga yaroqlilikni, turli 
o’zgarishlarga psixologik jihatdan tayyorlikni ta’minlash, yangicha fikrlash va 
tafakkur qilish, ro’y berayotgan jarayonlarni obyektiv va to’g’ri idrok qilish 
qobiliyatini rivojlantirish muammosini ilgari surdi. 
Shunday qilib, psixologiya fani o’rganadigan jarayonlar va hodisalar 
murakkab va xilma-xil. Ularni o’rganishning ikki jihati bor: bir tomondan, ularni 
o’rganish qiyin, ikkinchi tomondan oson ham. Oxirgi jihati xususida shuni aytish 
mumkinki, bu hodisalar bevosita bizning o’zimizda berilgan, ularni uzoqdan 
qidirish, mavhum analogiyalar qilish shart emas, boshqa tomondan, ular o’zaro bir-
birlari bilan bog’liq va umumiy qonuniyatlar va prinsiplarga bo’ysunadi. Demak, 
psixologiyaning predmeti aniq shaxs, uning jamiyatdagi xulq-atvori va turli ichki 
kechinmalari, amallari va faoliyatlarining o’ziga xos tarzda ongi tomonidan aks 
ettirilishidir, deb ta’riflash mumkin. 
Inson psixikasini o’rganishda fiziologiyaning oliy nerv faoliyatini 
tadqiqotlarida erishilgan yutuqlari alohida ahamiyat kasb etadi.
Xususan A.R.Luriyaning bosh miya bloklari spetsializatsiyasi ta’limoti. U 3 
ta blokni farqlaydi:
a) energetik – miya normal ishlash tonusini quvvvatlash; 
b) qabul qilish, qayta ishlash va axborotni saqlash; 
v) faoliyatni programmalashtirishni tartibga solish va nazorat qilishni 
ta’minlash. 
Bosh miya yarimsharlari funksiyalarining muayyan yo’nalishi alohida 
ahamiyat kasb etadi. 
1-jadval