М. Қ. Пардаев, Ш. С. Олтаев, Х. А. Улашев

Таянч сўз ва иборалар 
Иқтисодиѐтнинг 
реал 
сектори 
тушунчаси. 
Реал 
секторнинг 
иқтисодиѐтдаги ўрни ва аҳамияти. Реал сектор ва иқтисодий ўсиш. 
―Миллий ишлаб чиқариш соф маҳсулотлари тушунчаси. Реал агрегатлар. 
Номинал агрегатлар. Истеъмол нархлар индекси. ЯИМ дефлятори. Соф 
хориж даромади, ялпи миллий ихтиѐридаги даромад. Ташқи баланс. Хусусий 
секторда капитал қўйилмаларни аниқловчи омиллар. Жорий давр баҳолари. 
Инфляцияни прогнозлаш. Таннарх ошиши. Иқтисодиѐтнинг реал сектори 
таҳлили, институционал секторлар, юридик шахслар. Уй хўжаликлари. 
Эконометрик моделлар. Макроиқтисодий агрегатлар тушунчаси ва 
макроиқтисодий таҳлил. Макроиқтисодий прогнозлаш. 
Хулосалар 
1.
Бозор нархларида ҳисобланган ЯИМ ишлаб чиқарувчи бирлик – 
резидентлар хўжалик фаолиятининг охирги натижасини ифодалайди. У 
барча ишлаб чиқарувчи бирлик резидентлар томонидан қўшилган 
қийматларнинг ялпи суммасини акс эттиради. У яна охирги товар ва 
хизматлар истеъмолининг суммасидан импорт товар ва хизматлар 

---

112 
суммасини чиқариб ташлаганига ѐки бўлмаса ишлаб чиқарувчи 
бирлик-резидентлар томонидан тақсимланган даромадлар суммасига 
тенг экан. 
2.
Корхона яратган қўшилган қиймат ишлаб чиқариш ҳажми билан 
оралиқ истеъмол фарқига тенг. ЯИМни барча ишлаб чиқариш 
бирликлари қўшилган қиймати суммаси каби олиш мумкин. ЯИМни 
яна бозор баҳоларида ва (омилларни) қийматлари бўйича ўлчаш 
мумкин бўлади. 
3.
Маълум давр ичидаги нархларнинг ўзгариши нафақат шу давр ичидаги 
харажатлар ўсишининг ўзгаришини, балки олдинги даврлардаги 
харажатлар ўсишининг давомли таъсирини ҳам акс эттиради. 
4.
Агар импорт нархлари экспорт нархларига қараганда кўпроқ даражада 
ошса, ИНИ орқали ифодаланган инфляция даражаси, бошқа шароитлар 
тенг бўлганда, ЯИМ дефлятори орқали ифодаланган инфляция 
даражасидан юқори бўлади.