Olkashunoslik

ratlar Jarqo‘ton bosqichida aholi o ‘rtasida mulkiy tengsizlik va taba-
qalanish sodir boiganligidan dalolat beradi. Jarqo‘ton manzilgohining
mma sababdan tashlab ketilganligi to‘g brisidagi masalani olimlar tur-
licha ifodalashadi. Sopolli madaniyatining keyingi bosqichlari (Ko‘zali
va Mullali)da protoshahar shaklidagi manzilgohlar o im g a kichik qish-
loqlar pay do boiadi. Shuningdek, bu bosqichga oid qabrlar ham topib
oiganildi. Ulardagi moddiy manbalarga ko‘ra sopolli madaniyatining
so'nggi bosqichiga kelib aholi o ‘rtasida mulkiy tengsizlik va tabaqa-
lanish yanada chuqurlashib borganligi kuzatiladi. Umuman, mil. av. II
mingyillikning oxirlariga kelib Murg‘ob va Surxon vohalaridagi mada-
niyatlar inqirozga uchraydi.
O zbekistonning shimoliy mintaqaiarida bronza davriga oid chor-
vador va dehqon-chorvador qabilalanga tegishli madaniyatlar tarqaladi.
Ulardan Zamonbobo, Tozabog‘yob hamda tog‘ va tog'oldi mintaqalari-
da yashagan chorvador qabilalaming madaniyatlarini keltirib o i i shimiz
mumkin. Zamonbobo madaniyati Zarafshon daryosining quyi oqimida
joylashgan shu k o i atrofidan topib o'rganilgan yodgorliklar va qabr-
lardan iborat. Zamonbobo mil. av. Ill mingyillikning oxiri va II ming­
yillikning birinchi yarmi davomida rivojlanadi. Yodgorliklar yertoia
shaklida uy-joylar va qabrlardan iborat. Mazkur yodgorliklardan tosh
69

---

qurollar, metalldan ishlangan zeb-ziynat buyumlari, sopol buyumlar,
xumdonlar, y o w o y i va xonaki hayvonlar suyaklari aniqlangan. Manzil-
goh va qabrlardan bug'doy qoldiqlan ham aniqlangankim. bu zamonbo-
boliklar hayotida chorvachilik bilan birgalikda dehqonchilik ham mu­
him o'rin tutganligidan dalolat beradi. Dehqonchilik neolit davri Joytun