Qadimshunoslarning so‘nggi kashfiyotlari va boshqa tarixiy manbalarning

Фитрат
. 
Ўзбек
классик
мусиқаси
ва
унинг
тарихи
». Тошкент, 1993 йил. 

---

ma’lumotlar, asosan o‘rta asrlardan boshlab badiiy adabiyotlar hamda musiqiy 
risolalarda yoritila boshlandi.
XIX asrning ikkinchi yarmiga kelib o‘zbek an’anaviy cholg‘ularini o‘rganishga 
alohida ahamiyat berila boshlandi. O‘rta Osiyo xalqlari madaniyatiga qiziqish G‘arb 
mamlakatlarida ortib bordi va uni o‘rganish maqsadida mutaxassislar kela boshladi. 
Marko Polo, Vamberi, Ankomin, Leysek, Eyxgorn kabi sayohatchi etnograflar, 
tarixchilar, kopelmeysterlarning kundaliklarida qayd etilgan ma’lumotlar 
keyinchalik yirik-yirik maqolalar va kitoblar tarzida nashr etildi.
XX asrga kelib cholg‘u ijrochiligi san’atida keng ommalashgan cholg‘ularni 
o‘rganish va tadqiq etish ishlariga e’tibor kuchaydi. Bu ishni atoqli jadidchilik 
harakati namoyandalaridan Abdurauf Fitrat boshlab berdi. Undan so‘ng 
musiqashunos olimlar V.Belyaev, F.Karomatov, T.Vizgo, A.Malkeevalar bu ishni 
muvaffaqiyatli davom ettirdilar. 
Milliy musiqa cholg‘ularini ijrolariga umuman milliy musiqa ijrochiligiga kam 
e’tibor berilib, natijada 1972 yilda Toshkent Davlat Konservatoriyasida 
San’atshunoslik fanlari doktori professor Fayzullo Karomatov rahbarligida maqom 
asarlarini ijrolari, umuman milliy musiqa ijrochiligiga xos «Sharq musiqasi» 
kafedrasi tashkil qilinib, milliy musiqa cholg‘ularini ijrolari qayta tiklanib, musiqa 
ijrochiligida ud, tanbur, qonun, nay, g‘ijjak, dutor, rubob, doira, surnay, qo‘shnay, 
sato va boshqa musiqa cholg‘ularini milliy uslubdagi ijrolari ham o‘rganila 
boshlagan. Demak, hozirgi kunda an’anaviy musiqa ijrochiligida barcha milliy 
musiqa cholg‘ularini milliy uslubdagi ijrolariga katta e’tibor berilmoqda. Bugunga 
qadar necha asrlar osha takomillashib, sayqal va jilo topib shakllangan milliy musiqa 
cholg‘ularimiz haqida qisqacha to‘xtalib o‘tsak: