Toshkent moliya instituti a. A. Omonov, T. M. Qoraliev pul va banklar

 
16.3.3. Kontokorrent operatsiyalari 
Banklarning noa’anaviy operatsiyalaridan biri 
kontokorrent 
operatsiya
lar
hisoblanadi. Kontokorrent (overdarft) operatsiyalarda 
mijozlarning banklardagi talab qilib olinguncha saqlanadigan depozit 
hisobvaraqlari bo‘yicha ma’lum miqdorda debet qoldiq (overdraft) 
qolishiga ruxsat beriladi. Albatta, bu iqtisodiy jarayon bank va mijoz 
o‘rtasida tegishli shartnoma asosida rasmiylashtiriladi, kontokorrent 
shartnomasiga binoan mijozning talab qilib olinguncha saqlanadigan 
depozit hisobvaraqlarida mablag‘lar mavjud bo‘lmagan holda, unga 
to‘lovlarni amalga oshirish uchun tegishli summani debet qoldig‘i 
hisobidan o‘tkazilishiga yo‘l qo‘yiladi.
Kontokorrent
(overdraft) operatsiyalarida mijozning talab qilib 
olinguncha saqlanadigan depozit hisobvarag‘ining aktiv qismida 
qolgan qoldiq asosida bank hisobiga tegishli foiz hisoblanadi. Mijoz 
tomonidan sotilgan tovarlar va ko‘rsatilgan xizmatlar uchun kelib 
tushgan mablag‘lar uning talab qilib olinguncha saqlanadigan depozit 
hisobvarag‘i tushishi orqali debet qoldiq (overdraft) summasi yopiladi.
Shu tariqa, bank va mijoz o‘rtasida tuzilgan shartnomada 
kelishilgan muddat davomida kontokorrent (overdraft) operatsiyasi 
amalga oshiriladi. Uning ishtirokchilari bank va bankning mijozi 
hisoblanib, bank kontokorrent (overdraft) shartnomasini tuzayotganda 
mijozning moliyaviy holati, balansining likvidligi va boshqa 
mezonlariga alohida e’tibor qaratadi. Bunda asosan bank bilan uzoq 
yillardan buyon hamkorlik qilib kelayotgan va asosli to‘lov 
qobiliyatiga ega bo‘lgan hamda ishonchli mijozlari yuqori mavqiega 
ega bo‘ladi. 

---

289 
Kontokorrent (overdraft) operatsiyalarining qator afzalliklari 
mavjud bo‘lib, ularning asosiylari quyidagilar hisoblanadi: 
– mijozning qisqa muddatli moliyaviy resurslarga bo‘lgan 
ehtiyojini ta’minlaydi va qo‘shimcha hujjatlarni rasmiylashtirish uchun 
ketadigan vaqt va moliyaviy mablag‘larni tejash imkoniyatini beradi; 
– banklarga moliyaviy mablag‘larni ishonchli va samarali 
maqsadlarga joylashtirish imkoniyatini berish bilan birga, qo‘shimcha 
foyda olishga sharoit yaratadi.