O zbek isto n respublikasi sog liqni saqlash

(f. superior diaphragmatis urogenitalis) 
yotadi. 
Bu fassiyalar o ‘rtasida erkaklarda bulbouretral bez, ayollarda esa 
dahlizning katta bezi yotadi. Siydik-tanosil to ‘sig‘ining ustki va 
pastki fassiyalari yon tomondan qov va quymich suyaklari pastki 
shoxlarining suyak pardasiga yopishadi. Qov simfizi sohasida 
ulaming o‘zaro birikishidan oraliqning ko‘ndalang boylami 
(lig.
transversum perinei) 
hosil bo ‘ladi.
Chanoq to‘sig‘i sohasida oraliqning yuza fassiyasining ostida cha­
noq diafragmasining pastki fassiyasi 
(f. inferior diaphragmatis pelvis)
yotadi. U orqa tomonda katta dumba mushagining xususiy fassiyasiga 
birikadi. Old tomondan u siydik-tanosil to‘sig‘ining orqa chekkasiga 
kelib, uning ustki va pastki fassiyalariga birikadi. Chanoq diafrag­
masining ustki fassiyasi 
(f. superior diaphragmatis pelvis) 
chanoq 
fassiyasi pariyetal varag‘ining bir qismi bo‘lib, chanoq to‘sig‘ini ust 
tomondan o ‘rab, undan o ‘tuvchi chanoq a’zolariga o‘tib ketadi.
Ayollar oralig‘i o ‘ziga xos xususiyatlarga ega bo‘lib, siydik- 
tanosil diafragmasining kengligi katta bo ‘ladi, undan siydik chiqaruv 
nayidan tashqari qin ham o ‘tadi. Ularda bu sohaning mushaklari 
erkaklarga nisbatan kuchsiz, siydik-tanosil diafragmaning ustki 
va pastki fassiyalari esa aksincha pishiq bo ‘ladi. Ayollar siydik 
chiqarish nayining tashqi sfinkteri tolalari qinni o ‘rab, uning 
devoriga chatishib ketadi. Oraliqning pay markazi qin bilan orqa 
teshik o ‘rtasida joylashib pay va elastik tolalardan iborat.

---

ENDOKRIN BEZLAR
Endokrin bezlar alohida a ’zolar tizimini tashkil qiladi. Ulaming 
ishlab chiqargan suyuqligi qon yoki limfaga o ‘tadi. Endokrin 
bezlarga gipofiz, g ‘urrasimon bez, qalqonsimon bez, qalqon oldi 
bezi, ayrisimon, buyrak usti bezi, oshqozon osti bezining orolchalari, 
erkaklar va ayollar jinsiy bezlarining endokrin qismi, interrenal tizim 
va paragangliyalar kiradi. Endokrin bezlari biologik faol modda -
gormonlar ishlab chiqaradi. Bu gormonlar juda oz miqdorda ham 
organizm faoliyatiga m a’lum bir ta ’sir k o ‘rsatadi. Gormonlar tanlab 
ta’sir qilish xususiyatiga ega bo ‘lib, organizmning taraqqiyoti va 
o ‘sishini boshqarib turadi. Agar gormonlar kam yoki ko‘p ishlab 
chiqarilsa, organizmda har xil kasalliklar kelib chiqadi.
Endokrin bezlari o ‘z taraqqiyoti davrida turli epiteliydan kelib 
chiqqani uchun ular bir necha guruhga bo ‘linadi.
1. Entodermadan hosil bo‘lgan visseral ravoqlar epiteliyidan taraq­
qiy etuvchi bezlar (qalqonsimon, qalqon oldi va ayrisimon bezlar).
2. Entodermadan hosil bo‘lgan ichak nayi epiteliyidan taraqqiy 
etuvchi bezlar (oshqozon osti bezi orolchalari).
3. Mezodermadan taraqqiy etuvchi bezlar (buyrak usti bezining 
p o ‘stloq moddasi, jinsiy bezlar va interrenal tizim).
4. Ektodermadan taraqqiy etuvchi - nerv nayining oldingi 
qismidan hosil bo ‘lgan bezlar (gipofiz va g ‘urrasimon bez).
5. Ektodermadan taraqqiy etuvchi simpatik nerv tizimidan 
hosil bo ‘lgan bezlar (buyrak usti bezining m ag‘iz moddasi va 
paragangliyalar).