Samarqand: Samdu nashri, 2020 y. 460 b


 Intellektual faoliyat natijalari



Download 3,48 Mb.
Pdf ko'rish
bet48/163
Sana28.05.2022
Hajmi3,48 Mb.
#612855
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   163
Bog'liq
INNOVATSION IQTISODIYOT

1. Intellektual faoliyat natijalari: 
1) fan, adabiyot va san’at asarlari; 


103 
2) ijrolar, fonogrammalar, efir yoki kabel orqali ko‘rsatuv 
yoxud eshittirish beruvchi tashkilotlarning ko‘rsatuvlari yoki 
eshittirishlari; 
3)elektron hisoblash mashinalari (bundan buyon matnda 
EHM deb yuritiladi) uchun dasturlar va ma’lumotlar bazalari; 
4) ixtirolar, foydali modellar, sanoat namunalari; 
5) seleksiya yutuqlari; 
6) oshkor etilmagan axborot, shu jumladan ishlab chiqarish 
sirlari (nou-xau). 
2. Fuqarolik muomalasi ishtirokchilarining tovarlar, 
ishlar va xizmatlarning xususiy alomatlarini aks ettiruvchi 
vositalar: 
1) firma nomlari; 
2) tovar belgilari (xizmat ko‘rsatish belgilari); 
3) tovarlar chiqarilgan joy nomlari kiritilgan. 
Ushbu yopiq ro‘yxat intellektual faoliyatning barcha 
natijalarini himoya qilish mumkin emasligini anglatadi. Shuning 
uchun ham bilimlar xilma-xilligini quyidagicha ajratish mumkin: 
1) 
himoyalanmaydigan 

ularni 
mavjud 
huquqiy 
mexanizmlar (masalan, g‘oyalar, nazariyalar, kashfiyotlar) bilan 
himoya qilish mumkin emas; 
2) himoyalanadigan - ikkinchisi o‘z navbatida ular biron bir 
sababga ko‘ra tegishli himoyani olmagan va himoya qilinadigan 
intellektual mulklar. 
Zamonaviy qonunchilik turli xil intellektual mulk 
ob’ektlariga egalik qilish, foydalanish va ularni tasarruf etish 
tartibini belgilaydigan turli xil huquq turlari (mualliflik huquqi, 
patent qonuni va boshqalar) deb nomlangan muayyan RIAlarni 
himoya qilishni ta’minlaydi. 
Intellektual mulk ob’ektlari va ularni himoya qilishning 
huquqiy rejimlari quyidagi jadvalda berilgan: 
Himoyalash (intellektual mulk) 
- yuridik shaxslar, tovarlar, 
ishlar, 
xizmatlar 
va 
korxonalarning 
(RIDiSI) 
Tegishli 
intellektual 
mulk 
ob’ektlarini himoya qilish 
tartibi 


104 
intellektual faoliyati natijalari 
va 
ularga 
tenglashtirilgan 
vositalar. 
1) fan, adabiyot, san’at asarlari; 
Mualliflik huquqi 
2) kompyuter dasturlari; 
3) ma’lumotlar bazasi; 
4) ishlash; 
Mualliflik 
huquqi 
bilan 
bog‘liq huquqlar 
5) fonogrammalar; 
6) efirda radio yoki televizion 
eshittirishlar 
kabeli 
orqali 
xabarlar; 
7) ixtirolar; 
8) foydali modellar. 
Patent qonuni 
9. sanoat dizaynlari 
10. tanlov yutuqlari 
11. 
integral 
mikrosxemalar 
topologiyasi 
An’anaviy 
bo‘lmagan 
ob’ektlarga huquqlarning 
maxsus turlari 
12. ishlab chiqarish sirlari (nou-
xau) 
13. brend nomlari 
14. Savdo belgilari va xizmat 
ko‘rsatish belgilari 
Shaxsiylashtirish vositalariga 
bo‘lgan huquqlar 
15. tovar kelib chiqqan joy 
nomlari 
16.com savdo belgilari 
Intellektual 
mulk 
ob’ektlarini 
boshqarishda 
paydo 
bo‘layotgan muammolarga huquqiy kategoriyalar va huquqiy 
yondashuvning o‘rni yuqori. Moddiy mulkka egalik qilish kabi 
intellektual mulk ham egalik qilish, undan foydalanish va tasarruf 
etish huquqini nazarda tutadi. Biroq ikkinchisining o‘ziga xosligi 
himoyalangan ob’ektlarning nomoddiy mohiyatidadir. Ya’ni, 
iste’moldagi tahrirlash kabi xususiyat bilan tavsiflangan 
intellektual faoliyat natijalari. Agar siz egasidan moddiy narsani 
olgan bo‘lsangiz, u undan foydalana olmaydi. Natijada siz boshqa 


105 
birovning intellektual faoliyati ishtirokida o‘zingizga tegishli 
bo‘lmagan bilim egasiga aylanasiz. Asl egasining bilimi bundan 
kamaymaydi, charchamaydi va hatto o‘zgarmaydi ham. Mazkur 
holat moddiy ob’ekt holatida bo‘lganda imkonsiz bo‘lar edi. 
Shuni ham ta’kidlash kerakki, intellektual mulk intellektual 
faoliyat natijalari aks ettirilgan moddiy narsalarga egalik qilishni 
anglatmaydi. Masalan, kompyuter dasturi muallifi ushbu dastur 
yozilgan barcha ommaviy axborot vositalarining egasi emas, balki 
yangi ishlab 
chiquvchi 
hisoblanadi. 
Ishlab chiqarishning 
texnologik jarayoni uni amalga oshirish natijasida yaratilgan 
barcha mahsulotlarni talab qila olmaydi. 
Intellektual mulk masalalarini ko‘rib chiqish bilan bog‘liq 
holda, sanoat mulki atamasi ko‘pincha intellektual mulkning bir 
qismi sifatida ishlatiladi. Tarixiy jihatdan dunyoda intellektual 
mulk huquqlariga oid qonunchilik ikki yo‘nalishda rivojlandi: 1) 
mualliflik huquqi to‘g‘risidagi qonunchilik; 2) sanoat mulkini 
himoya qilish to‘g‘risidagi Parij konvensiyasiga doir sanoat mulki 
qonunchiligi. Mazkur qonunchilik keng ma’noda tushuniladi va 
qo‘llanilmaydi. Faqat sanoat va tijorat bo‘yicha o‘ylash bilan emas, 
balki qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini ishlab chiqarish, tog‘-kon 
sanoati sohasida va sanoat yoki tabiiy kelib chiqadigan barcha 
mahsulotlar(masalan, sharob, don, tamaki barglari, mevalar, 
chorvachilik, minerallar, mineral suvlar, pivo , gullar, un)ga doir. 
Sanoat mulki atamasi ancha murakkab tushuncha bo‘lib, 
intellektual mulkning ushbu qismini anglatadi. Uning ob’ektlari 
ishlab chiqarish faoliyatida (nafaqat sanoat sohasida) ishlatilishi 
bilan tavsiflanadi: ixtirolar, foydali modellar, sanoat namunalari 
uchun patentlar, tovar belgilari, xizmat ko‘rsatish markazlari, 
savdo nomlari, tovarning kelib chiqishi yoki tovar kelib chiqqan 
joyning nomlari hamda adolatsiz raqobatni bostirish. 
XX asrning 70-yillaridan boshlab sanoatining zamonaviy 
konsepsiyasi ham nou-xaularni o‘z ichiga ola boshladi. Yaqindan 
esa unga seleksiya yutuqlari va integral mikrosxemalar tipologiyasi 
kabi noan’anaviy ob’ektlarga murojaat qilish tendensiyasi paydo 
bo‘ldi. Shuni alohida ta’kidlash kerakki, sanoat mulki va mualliflik 


106 
huquqi ob’ektlari bevosita innovatsion mahsulotlar bilan 
bog‘liqdir. 

Download 3,48 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   163




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish