Umumiy fizika kursidan praktikum o’quv qo’llanma

a) Quvvatni oʻlchash 
 
• 
Laboratoriya oʻrnatmalarini CASSY ga yuklang (CASSY Lab 2).
• 
Tanlangan namunaga mos ravishda kalorimetrik kamerani transformatorga 
ulang.

---

83 
Eslatma: Roxasell (Rohacell) plastinkasi past issiqlik oʻtkazuvchanlikga ega 
boʻlganligi uchun ishchi kuchlanish 6 V chegaradan katta boʻlmasligi kerak, aks 
holda kalorimetrik kamera oʻta qizib ketishi mumkin!
Transformatorni ishga tushiring, ekranda 
U
B1 kuchlanishni va 
I
A1 tok kuchini 
kuzating hamda yozib oling.
P
quvvatni yozib oling. Transformatorni oʻchiring.
Eslatma: Oʻlchash vaqtida transformator iloji boricha qisqaroq vaqt davomida 
ulangan holatda boʻlishi kerak. Shundan keyin, to issiq plastina xona 
temperaturasigacha sovugincha kuting. 
b) Temperaturani oʻlchash
 
• 
Laboratoriya oʻrnatmalarini CASSY ga yuklang (CASSY Lab 2).
Eslatma: Zarur boʻlgan hollarda temperatura datchiklarini oʻlchash kamerasiga 
oʻrnatmasdan oldin tekshirib oling. Buning uchun ularni bir xil temperaturaga ega 
obyektga joylashtiring- masalan, ular bir xil temperaturani koʻrsatyotganini 
aniqlash uchun, turgʻun suvga yoki 
CASSY 2 laboratoriyasiga
 
(CASSY Lab 2) 
oʻrnating.
• 
Ikkala temperatura datchiklari oʻzgarishlarini kuzating.
• 
Eng past temperatura oʻzgarmay qolguncha kuting.
 
Eslatma: muz temperaturasiga bogʻliq ravishda, agar
temperatura 0 °C 
dan ancha past boʻlsa, bu maqsadga muvofiq
boʻlishi
mumkin. 
Shu 
temperaturani oʻlchash mobaynida imkoni boricha doimiy qilib ushlab turish 
kerak, bu temperatura -2 °C dan +4 °C gacha oraliqda boʻlishi tavsiya etiladi. 
• 
Transformatorni ishga tushiring. Hali oʻlchashni boshlamang!
• 
Ikkala
temperaturaning ham oʻzgarishlarini kuzating va to yuqoriroq 
temperaturaning oshishi boshlanmaguncha kuting.
• 
Oʻlchashni
dan boshlang.
• 
Ichki temperatura ortishni boshlaganda, muz tagidagi tashqi temperatura doimiy 
qoladi. Tashqi temperatura 0.5 °C ga oshsa, muz bilan kontaktlashishni yaxshilang. 
Zaruriyat tugʻilganda, bunday tuzatishlarni qaytaring. 

---

84 
.
Agar ichki temperatura 60 °C ga erishsa, transformatorni oʻchiring va tajribani 
pastroq kuchlanish yoki quvvat bilan takrorlang. 
• 
Agar ichki temperatura juda sekin yoki oʻzgarmay qolsa (yoki taxminan 
minutiga 0.15 °C ga oʻzgarsa), dan oʻlchash toʻxtatilishi mumkin.
• 
Transformatorni tarmoqdan uzing.
Eslatma: Qismlarga ajratish
vaqtida,
birinchi navbatda temperatura 
datchiklarini oling va keyin idgakli tutqichdan foydalanib, qurilish materiali 
namunasini chiqarib oling.