Тупроқшунослик ва агрокимё илмий-тадқИҚот институти ҳузуридаги илмий даражалар берувчи dsс

Тадқиқотнинг илмий янгилиги 
қуйидагилардан иборат: 
бўз минтақа воҳа тупроқлари унумдорлиги шаклланиши жараёнида 
гумуснинг иль ва чанг заррачалари, сингдирилган асослар, ҳажм оғирлиги 
каби хосса-хусусиятлари билан корреляцион боғлиқ эканлиги асосланган; 
турли регионлардан оқиб ўтувчи дарёлар муаллақ оқизиқлари таъсирида 
шимоли-шарқий региондан > марказий > жанубий регион томон 

---

9 
агроирригацион қатламлар шаклланиши ҳисобига воҳа тупроқлари нисбий 
ёшининг ортганлиги исботланган; 
воҳа тупроқлари умумфизик хоссалари (ҳажм оғирлиги, ғоваклиги ва 
солиштирма оғирлиги)нинг «критик чегаралари», микро-, макроагрегатлик 
ҳолати ва карбонатлашганлик даражаси баҳоланган; 
воҳа тупроқлари ривожланиши жараёнида гумус миқдорига боғлиқ 
ҳолда сингдириш қобилиятининг «жуда паст» миқдор (5-10 мг-экв.)дан 
«паст» (10-15 мг-экв.) ва «ўртача» (15-25 мг-экв.) гуруҳларга ўтганлиги, 
сингдириш сиғими ижобий томонга ўзгарганлиги далилланган; 
умумий тузлар миқдорига нисбатан заҳарли тузларнинг улуши 
шимолий-шарқий ва марказий регионлардаги бўз-воҳа тупроқлардан >
бўз-ўтлоқи-воҳа > ўтлоқи-воҳа тупроқлар томон камайиб бориши ва аксинча, 
жанубий регионда ортиб бориши сувда қийин эрийдиган сульфатли тузларга 
бевосита боғлиқ эканлиги аниқланган. 
Тадқиқотнинг амалий натижалари
қуйидагилардан иборат: 
тупроқ унумдорлигини сақлаш, ошириш ҳамда қишлоқ хўжалиги 
экинларидан юқори ва сифатли маҳсулот олиш бўйича тадбирлар белгилаш 
мақсадида 
Мирзачўл воҳасида шаклланган воҳа тупроқларининг 
1:10 000 масштабли тупроқ карталари тузилган; 
суғориладиган қишлоқ хўжалиги ерлари регионал хосса-хусусиятлари 
бўйича 
шўрланганлик 
даражаси 
баҳоланган 
ва 
массивларнинг 
1:10 000 масштабли «Суғориладиган ерларнинг тупроқ шўрланганлиги 
картограмма»лари тузилган; 
бўз-воҳа 
тупроқларидаги 
салбий 
омилларни 
олдини 
олиш, 
унумдорлигини сақлаш ва ошириш ҳамда ерлардан самарали фойдаланиш 
бўйича «Бўз тупроқлар минтақаси суғориладиган тупроқларининг 
унумдорлигини яхшилашга доир тавсиялар» ишлаб чиқилган.