1-mavzu. Iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti va bilish usullari

Bozor infratuzilmasi – 
bu bozor aloqalarini oʻrnatish va ularning bir maromda amal qilishga xizmat 
koʻrsatuvchi muassasalar tizimidir. Bozor infratuzilmasi tarkibiga kiruvchi muassasalarni quyidagi asosiy 
yoʻnalishlar 
boʻyicha guruhlash mumkin: 
1) tovar va xizmatlar muomalasiga xizmat qiluvchi muassasalar 
(ombor xoʻjaligi, transport va aloqa 
xizmatlari koʻrsatuvchi korxonalar, birjalar, auktsionlar, savdo uylari, savdosotiq idoralari va agentliklari 
va h.k.); 
2) moliya-kredit munosabatlariga xizmat qiluvchi muassasalar 
(bank, kredit muassasalari, sugʻurta va 
moliya kompaniyalari, soliq idoralari va h.k.); 
3) ijtimoiy sohaga xizmat koʻrsatuvchi muassasalar 
(uy-joy va kommunal xizmat idoralari, aholini ishga 
joylashtirish firmalari va h.k.); 
4) axborot xizmati idoralari 
(ma’lumotlarni toʻplash, umumlashtirish va sotish bilan 
shugʻullanuvchi muassasalar). Shunday qilib, bozor infratuzilmasi va uning koʻrib chiqilgan muassasalari 
barcha bozor turlarining faoliyat koʻrsatishi hamda davlatlararo iqtisodiy munosabatlarni tartibga 
solishni 
ta’minlaydi. 
Asosiy tayanch tushunchalar
Bozor iqtisodiyoti – tovar ishlab chiqarish, ayirboshlash va pul muomalasi qonun – 
qoidalari asosida tashkil etiladigan va boshqariladigan iqtisodiy tizimdir. 
Bozor mexanizmi – bozor iqtisodiyotining faoliyat qilishini tartibga solishni va iqtisodiy 
jarayonlarni uygʻunlashtirishni ta’minlaydigan dastak va vositalardir. 

---

Bozor – ishlab chiqaruvchilar va iste’molchilar (sotuvchilar va xaridorlar) oʻrtasida pul 
orqali ayirboshlash jarayonida boʻladigan munosabatlar yigʻindisidir. 
Bozor ob’ekti – bozorga, ayirboshlash munosabatlariga jalb qilingan iktisodiy 
faoliyatning natijalari va iqtisodiy resurslar, tovar, pul va unga tenglashtirilgan moliyaviy 
aktivlardir. 
Bozor sub’ekti – bozorning, ayirboshlash munosabatlarining qatnashchilaridir. 
Bozor infratuzilmasi – ayirboshlash munosabatlariga xizmat qiluvchi muassasaviy 
tuzilmalardir.