1-mavzu. Iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti va bilish usullari

1-rasm. Oʻzbekistonda xoʻjalik toifalari boʻyicha yalpi qishloq xoʻjalik
mahsulotlarining ishlab chiqarilishi (% hisobida).
Respublikada fermer xoʻjaliklari samarali ishlashi 
uchun zarur xizmat koʻrsatuvchi infratuzilma – agrofirmalar, mashina-traktor parklari, ta’mirlash 
ustaxonalari, tayyorlov punktlari, qishloq xoʻjaligi mahsulotlarini qayta ishlovchi kichik korxonalar tizimi 
shakllandi. Agrobiznes turlaridan biri agrofirmalardir. 
Agrofirma ma’lum turdagi qishloq xoʻjalik
mahsulotlarini yetishtirish va uni pirovard mahsulot darajasigacha qayta ishlashni qoʻshib

---

olib boradigan korxonadir.
Agrofirmalar ham qishloq xoʻjaligi, ham sanoatga xos resurslarni ishlatib, 
iste’molga tayyor boʻlgan mahsulot yaratadi. Mazkur turdagi korxonalar turli mulkchilikka asoslanishi, 
chunonchi oilaviy xoʻjalik asosida ham tashkil topib, kichik zavodlar bilan birikishi mumkin. Agrosanoat 
birlashmalari va kombinatlari agrobiznesning yangi turlaridir. 
Agrosanoat birlashmalari bir turdagi mahsulot ishlab chiqaruvchi va unga bogʻliq
ishlab chiqarish faoliyati bilan shugʻullanuvchi bir necha xoʻjalik hamda korxonalarning
birlashmasidir. 
Masalan, bogʻdorchilik va uzumchilik bilan shugʻullanuvchi xoʻjaliklar, ular mahsulotini 
qayta ishlovchi tsex va zavodlar, yetkazib beruvchi savdo-sotiq korxonalari bir texnologik jarayonga 
birlashib agrosanoat birlashmalarini tashkil qiladi. Birlashma ishtirokchilari ishlab chiqarish, xoʻjalik va 
moliyaviy mustaqilliklarini saqlab qolishi bilan birga, ularning umumiy mulki ham tarkib topib boradi. 
Agrosanoat kombinatlari qishloq xoʻjalik mahsulotlarini yetishtirish, qayta ishlash
va iste’molchilarga yetkazib berishgacha barcha texnologik jarayonga xizmat qiluvchi
xoʻjalik va korxonalarning ma’lum bir hududida birlashuvidir. 
Agrobiznes turiga koʻngilli va paychilik 
mablagʻlari asosida tashkil qilingan turli xil uyushma va ittifoqlarni ham kiritish mumkin. Qishloq 
xoʻjaligidagi davlat korxonalari, jamoa xoʻjaliklari va shirkatlari, turli xil mulkchilik asosida tashkil qilingan 
koʻshma korxonalar ham agrobiznes turlari sifatida faoliyat koʻrsatadi.