O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

Kasallikning kechishi
- kuchayib boruvchi, qisqa muddatli 
remissiya bilan. Bemorlarni o’rtacha hayot kechirishi 2,5-3 yil, yaxshi 
davolanib yursa uzog’i bilan 10 yilgacha. O’limga anemiya, ikkilamchi 
infektsiya va gemoragik asoratlar olib keladi. 
 
Surunkali limfoleykoz 
Surunkali limfoleykoz limfoid (immunkompetent) to’qimalarning 
yеngil kechadigan o’sma tabiatli kasalligidir. Surunkali limfoleykoz 
asosan keksalar kasallanadi va yoshlar orasida kamroq uchraydigan 
kasallik. O’sma hujayralarining asosiy morfologik substrati voyaga 
yetgan limfotsitlardir. Bular asosiy qismi ko’p miqdorda limfa 
tugunlarida, suyak ko’migida, jigar va taloqda o’sadi va shu azolarni 
limfoid giperplaziyasi bilan kechadi. Bu kasallik yengil kechib, o’smali 
o’sish belgilari kuzatilmaydi, shuning ushun ham qon yaratuvchi 
a’zolarni yaxsi sifatli o’sma kasalliklari gruhiga kiradi. 
Patogenezi.
Surunkali limfoleykozda organizmda ko’p miqdorda B 
limfotsitlar to’planib qoladi va shu bilan ajralib turadi. Limfotsitlarning 
sonini sekin asta oshishi munosabati bilan limfoid a’zolarni, limfa 
tugunlari, taloqni kattalashganini ko’rishimiz mumkin. Suyak ko’migida 
normal qon yaratishni izdan chiqarib qo’yadi. Surunkali limfoleykozda 
B limfotsitlar o’z vazifasini bajara olmaydi, shu munosabat bilan qon 
zardobida hujayralar yuzasiga immunoglobulinlar miqdori kamayib 
ketadi. Bularda limfoleykoz bilan kasallangan bemorlarda o’z navbatida 
antitana (antitelo) hosil bo’lish jarayoni buziladi (susayadi) va yuqumli 
kasalliklar rivojlanish jarayonlari kabi asoratlar rivojlanishiga olib 
keladi.
Qon hujayralarini ishlab chiqarish o’rniga (normal taraqqiyot 
yo’lidan) ko’plab limfotsitlar ishlab chiqish yo’liga o’tadi, shuning 
uchun ko’mikning limfatik metaplaziyasi rivojlanib, granulotsitar 
hujayralar o’rnini deyarli butunlay limfotsitar hujayralar egallaydi. 
Bemorlarda 
granulotsitopeniya, 
anemiya 
va 
trombotsitopeniya 
rivojlanadi. Anemiya bilan bog’liq bo’lgan gipoksiya natijasida yurak, 
jigar, buyrakda va boshqa ichki a’zolarda distrofik va degenerativ 
o’zgarishlar yuzaga keladi. Trombotsitopeniya gemorragik diatezga olib 
keladi. Kattalashgan limfatik tugunlar (ko’pincha katta xaltalar holida) 
va to’qimalarning infiltratlari qo’shni a’zolarni, nerv yo’llari va 
tomirlarini qisib qo’yadi.

---

548