O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

Gemorragik sindronlar
(milklardan qon ketish, teri osti qon 
quyilishi, gemorragik toshmalar, ichaklardan, burundan, bachadondan va 
boshqa joylardan qon ketishi kabi belgilar). 
Sariqlik sindromi
(terining, skleraning va boshqa shilliq 
qavatlarning sarg’ayishi). 
Isitma (noto’g’ri) postnekrotik va biliar tsirrozda kuzatiladi. Portal 
tsirroz bilan kasallangan bemorlarda ko’pincha oruqlash (kaxektsiya) 
kuzatiladi. Bu hazm traktida hazm, so’rilish jarayonlarini buzilishi va 
oqsil sintezining buzilishi bilan bog’liq. Biliar tsirrozda ko’pincha 
terining qichishi kuzatiladi. 
Bemorlarni ko’zdan kechirish
. Bemorlar ko’pincha ozg’in 
bo’ladilar, terisi va shilliq qavatlar rangi sarg’aygan, lablari va tili to’q 
qizil (malina) rangda, yonoq sohalari eritemasi (qizarishi), astsit 
hisobiga qorinni kattalashuvi (83 surat),

---

358 
83
 
surat
ingichka va shishgan oyoqlarni ko’rish mumkin (
shish sindromi
). 
Sariqlik til osti, tanglay sohasi, sklerasi va terisida kuzatiladi. Sariqlik, 
axlatni (najasni) rangsizlanishi va teri qichishi bilan kechadi. Bemorlarni 
ko’zdan kechirganda terisida qichishdan keyingi qashalgan izlarni 
ko’rishimiz mumkin. Kasallik uzoq cho’zilsa teri ostidagi bilirubin 
biliverdinga aylanib, teri yashil sariq rangda tovlanadi. Biliar tsirrozda 
melanin to’planishi hisobiga qoramtir (buriy) rang tovlanadi.
Tsirrozning gepatitdan ajratib turuvchi asosiy klinik belgilari 
kattalashgan, qattiq jigar va taloq, katta jigar belgilari hisoblanadi.
Bemorlarda 
kichik jigar belgilarini
ko’rishimiz mumkin. Bularga: 
tomir yulduzchalar (teleangioektaziya), kaftlar eritemasi (jigar kafti), 
lab, og’iz shilliq qavati va tilning to’q qizil (malina) randa bo’lishi, 
erkaklarda gnekomastiya va boshqa garmonal buzilishlar esterogenlar 
parchalanishini buzilishi hisobiga, qovoqlarda va tananing boshqa 
sohalarida ksantomatoz blyashkalarni (84 surat) (pilakchalar) paydo 
bolishi 
xolesterin 
almashinuvi 
buzilishi 
hisobiga, 
baraban 
tayoqchasimon barmoqlarni hosil bo’lishi kiradi. Ko’pchilik holatlarda 
tsirrozda quloq oldi so’lak bezlarini kattalashuvini va Dyupyutren 
kontrakturasi hamda periferrik neyropatiyalarni ko’rish mumkin. 
Qorin terisi ko’zdan kechirilsa kengaygan venalarni (Caput 
Medusae) ni, gemorragik toshmalarni, tomir yulduzchalarni, qorin hajmi 
kattalashganligini va kindikni bo’rtib chiqqanligini ko’rish mumkin.